Caferilik.com

Sünni ve Şii rivayet kitaplarını incelediğimizde söz konusu rivayetin sadece Mizan-ul İtidal’de Zeyd b. Veheb’den rivayet edildiği görülmüştür. Hadis şöyledir: ‘Deccal geldiği zaman onun taraftarlarının hepsi Osman’ı sevenler olacaktır.’ Zeyd b. Veheb her ne kadar Ehl-i Sünnetin rical alimlerinin çoğu tarafından güvenilir kabul edilmişse de, bazıları söz konusu rivayetten dolayı onu zayıf saymışlardır. Rivayet Ehl-i Sünnet’in ‘Sihah-i Sitte’ gibi muteber kitaplarında gelmediği için Sünniler onu kabul etmezler. Ayrıca Zeyd b. Veheb’in rivayeti kimden duyduğu da belli değildir.    

Yapılan araştırmalar sonucunda Şii

kitaplarında böyle bir rivayete

rastlanmamıştır. Bu hadisin geldiği tek kitap Ehl-i Sünnetin rical kitabı olan Mizanu’l-İtidal kitabıdır. Hadisin metni şöyledir:

  " إن خرج الدجال تبعه من کان یحب عثمان"

(Deccal geldiği zaman Osman’ı sevenler ona uyacaklardır).[1]

Hadisi Zeyd b. Veheb adında biri rivayet etmiştir. İlginçtir ki hadis aynı zamanda onun zayıf olduğuna delil olarak gösterilmiştir.[2]

Ama Mizan-ul İtidal’in yazarı, Zeyd b. Veheb’in güvenilir ve tabiinden olduğunu söylüyor ve ekliyor: ‘O, Sihah-ı Sitte’nin kendisinden hadis naklettiği kimsedir.’[3] Buna delil olarakta Mizanu’l İtidal’de Zeyd b. Veheb’in önünde getirdiği ‘Ayn’ rumuzudur. 1. Cildin mukaddimesinde şöyle diyor: ‘Bu rumuz, Sihah-i Sitte’de kendisinden hadis nekledildiğini gösterir.’[4]

Yine Ehl-i Sünnet’in rical kitaplarından olan Tehzib-ul Esma Ve’l Lugat adlı kitabın yazarı da onun güvenilir biri olduğunu söyleyerek şöyle yazar: ‘Herkes onun güvenilir olduğu konusunda ittifak etmiştir.’[5]

Zeyd b. Veheb, Ömer’den, Osman’dan ve Hz. Ali’den hadisler nakletmiştir.

O, Peygamber’in (s.a.a) zamanında yaşıyordu, ama Müslüman olup Peygamber (s.a.a)’i görmeye geldiğinde Peygamber (s.a.a) vefat etmişti. Peygamber’i (s.a.a) göremediği için tabiinden sayılmaktadır.

Şii rical kitaplarında Zeyd b. Veheb’in güvenirliliği hakkında bir şey gelmemiştir. Yalnızca İbn-i Davud Rical kitabında[6] onun Emir-el Müminin’in ashabından olduğunu, Şeyh Tusi de, el-Fihrist’te[7] Emir-el Müminin’in hutbelerini bir kitapta topladığı söylemiş, ama güvenirliği hakkında görüş belirtmemişlerdir.

Bir başka hususta şudur: Bu hadis Şii rivayet kitaplarında gelmemiştir. Bihar-ul Envar’da[8] bu manada bir hadis görülsede hadisin ravileri hakkında rical kitaplarında herhangi onay yoktur. Örneğin Şeyh Tusi, Rical’de ravinin ismini getirmiş ama güvenilir olduğuna dair bir şey söylememiştir.[9]

Bu yüzden hadis, Şia ve Sünninin muteber kitaplarında gelmediği, ravisi de söz konusu hadisten dolayı Yakup el-Fesuy gibiler tarafından taz’if edildiği için[10] hadisin doğruluğu hakkında kesin hüküm veremeyiz.

Sonuç:

Zeyd b. Veheb, genel olarak Ehl-i Sünnet’e göre güvenilir olsa da kitaplarında bu hadise yer vermemiş, yalnızca Mizanu’l-İtidal adlı rical kitabında gelmiştir. Dolayısıyla hadis onlardan taraf kabul görmemiştir. Şii kitaplarında ise hadis daha değişik şekilde gelmiştir.[11]

------------
[1] -Muhammed b. Ahmed b. Osman Ebi Abdullah, Mizanu’l-İtidal Fi Nakdi’r-Rical, c.2, s.107, Ali Muhammed el-Belcavi’nin çalışması, Daru’l-Marifeti’t-Tabaa ve’n-Neşr, Beyrut, 1. Baskı, HK.1382.

[2] -Mizanu’l-İtidal, c.2, s.107

[3] -a.g.e

[4] -a.g.e. c.1, s.2 (Mukaddime)

[5] -Muhyiddin b. Şerefu’n-Nuri Ebi Zekeriyya, Tehzib-ul Esma ve’l Lugat, c.1, s.277 (Mustafa Abdulkadir Ata’nın çalışması), Beyrut baskısı.

[6] -İbn-i Davud Hilli, Rical, s.165, Tahran Üniversitesi yayınları, HK. 1383

[7] -Şeyh Tusi, el-Fihrist, s.72, el-Mekteb-ul Murtazavi Yayınları, Necef

[8] -Meclisi, Bihar-ul Envar, c.31, s.309, Dar-ul Vefa yayınları, Beyrut.

[9] -Şeyh Tusi, Rical, s.303, Kum, Camiay-ı Müderrisin Yayınları, HK.1415

[10] -Mizanu’l-İtidal, s.107, hadisin orjinali şöyledir:

و مما یستدل به على ضعف حدیثه روایته: إن خرج الدجال تبعه من کان یحب عثمان

(Onun hadisinin zayıf olduğunun delillerinden birisi şu rivayettir: Deccal ortaya çıktığı zaman..)

[11] -Deccal hakkında daha fazla bilgi için Soru:218 (Site: 1416)’e bakınız.