PLEASE_WAIT
Hicrî birinci ve ikinci asırdan günümüze dek meşhur Müslüman arifler sırasıyla aşağıda yer almaktadır:
Hicrî birinci ve ikinci asır: Ebu Haşim Sofu Kufi, Şakik Balhi, Maruf Kerehi, Fuzeyl b. Ayaz.
Üçüncü asır: Bayezid Bestami, Sırri Sakti, Haris Mehasibi, Cüneyd Bağdadi, Zunnun Mısri, Sehl b. Abdullah Testeri, Hüseyin b. Mansur Hallac.
Dördüncü asır: Ebubekir Şıbli, Ebu Ali Rudbari, Ebu Nasr Sirac Tusi, Ebu’l-Fazl Serhasi, Ebu Abdullah Rudbari, Ebu Talib Mekki.
Beşinci asır: Ebu’l-Hasan Herkani, Ebu Said Ebu’l-Hayr, Ebu Ali Dakkak Nişaburi, Ebu’l-Hasan Ali b. Osman Hecviri, Hacı Abdullah Ensari, Ebu Hamid Muhammed Gazali, Ebu’l-Kasım Abdülkerim Kuşeyri.
Altıncı asır: Aynü’l-Kuzat Hemedani, Sinayi Gaznevi, Jendepil olarak meşhur olan Ahmed Cami, Abdülkadir Geylani, Ruzbahan Bakli Şirazi.
Yedinci asır: Necmeddin Kübra, Feridun Attar, Nişaburi, Şahabeddin Sohreverdi Zencani (bu şahıs, Şeyh İşrak olarak meşhur olan Şahabeddin Sohreverdi’den başka biridir), İbn. Faris, Muhyiddin Arabi, Sadruddin Konevi, Celaleddin Rumi (Mevlevi), Fahreddin Iraki.
Sekizinci asır: Alaudevle Simnani, Abdurrazak Kaşani, Hacı Hafız Şirazi, Şeyh Mahmud Şebisteri, Seyid Haydar Amuli, Abdülkerim Cili.
Dokuzuncu asır: Şah Nimetullah Veli, Sainuddin Ali Türke İsfahani, Muhammed b. Hamza Fennari, Şemseddin Muhammed Lahici, Nureddin Abdurrahman Cami.
Dokuzuncu asırdan sonra mutasavvıfa arasında ilmî olarak bir üstünlüğü olan meşhur bir şahsiyete rastlamamaktayız. Nazarî irfanda uzmanlaşan kimseler ise genellikle resmi tasavvuf silsilelerinde yer almamaktadır. Sadru’l-Müteellihin-i Şirazi, Muhammed Sadık Erdastani, Seyid Rezi Laricani, Muhammed Rıza Kumşei ve Mirza Haşim Eşkuri bu tür bireylerdendir.
Hicrî ikinci asırdan dokuzuncu asra kadar adını andığımız meşhur arifler, değerli söz ve eserler geride bırakmıştır ve onların külliyatı İslam tarihindeki görkemli bilimsel ve kültürel hazinenin önemli bir bölümünü teşkil etmektedir. Ebu Talib Mekki’nin Kuvvetu’l-Kulub’u, Hicveri’nin Keşfu’l-Mehcub’u, Kuşeyri’nin Resail’i, Aynu’l-Kuzat Hemedani’nin Tamhidat’ı, Sohreverdi’nin Avarıfu’l-Maarif’i, Gazali’nin İhyau’l-Ulum’u, Muhyiddin Arabi’nin Futuhat-ı Mekkiye ve Fususu’l-Hikem’i, Abdülkerim Cili’nin el-İnsanü’l-Kamil’i ve bu eserlerin bazılarına yazılan şerhler ve de Attar Nişaburi, İbn. Faris Mısri, Celaledin Rumi, Hafız Şirazi ve Şeyh Mahmud Şebisteri gibi şair ariflerin şiir divanları bunun örnekleridir.
Allame Hasan Zade Amuli, Cevadi Amuli, Şahabadi ve Fatımi Niya içinde bulunduğumuz asrın büyük ariflerindendir.[1]
---------
[1] Ber gırefte ez mukaddime-i nerm efzar-ı “İrfan”, Merkez-i Tehkikat-i Kampitür-i Nur.
