Hicretin 60. yılı, Receb ayının ortalarında, Muaviye'nin ölmesiyle oğlu Yezid hilafet makamına geçti. Hilafeti eline alır almaz hemen muhtelif bölgelerin vali ve yöneticilerine mektuplar yazarak onlara Muâviye'nin ölümünü bildirdi. Babası döneminde öngörülen veliahtlığını ve kendisi için halktan bu hususta biat alındığını hatırlattı ve onları kendi makamlarında baki kılarak halktan, kendisi adına yeniden bi'at almalarını emretti.(1) Aynı mevzuda bir mektup da Medine şehrinin valilik makamına tayin edilmiş olan Velid ibn-i Utbe'ye gönderdi, ve bir not da ilave edip babası döneminde kendisine bi'at etmeyi kabul etmeyen üç meşhur şahsiyetten de bi'at almasını önemle te'kid ederek şöyle yazdı:
"Hüseyn b. Ali, Abdullah b. Ömer ve Abdullah b. Zübeyr'den bi'at almak istediğin zaman onlara karşı sert davran; bu hususda onlara, biat etmedikleri sürece hiç bir ruhsat ve izin verme."
Velid ibn-i Utbe, Yezid'in mektubu ulaşır ulaşmaz, akşamleyin, Muâviye'nin önceki valisi olan Mervan ibn-i Hakem'i yanına çağırtıp Yezid'in mektubu hakkında onunla istişare etti. Mervan ibn-i Hakem: "Muaviye'nin ölüm haberi şehirde yayılmadan önce bu kaç kişiyi kendi yanına çağır ve onlardan Yezid için bi'at al" dedi.
Velid bu öneriyi benimseyip aynı gece onların peşi sıra memur gönderip huzuruna çağırttırdı. Mescid-un Nebi'de birlikte oturup sohbet eden Hz. Hüseyin (a.s) ve Abdullah b. Zübeyr'e bu haber ulaşınca, Abdullah b. Zübeyr, geceleyin valinin yanına çağırılmadan endişeye kapılmasına rağmen İmam Hüseyin (a.s), İbn-i Zübeyr'e: "Öyle sanıyorum ki Benî Ümeyye'nin tağutu Muaviye ibn-i Ebî Süfyan helak olmuştur. Bu davetten maksat da oğlu Yezid için bi'at almaktır." diyerek konuya açıklık getirdi.
Musiyr-ül Ahzan kitabının naklettiğine göre, İmam Hüseyin (a.s) sözlerine şunu da ekledi: "Ben uykuda, Muaviye'nin evinde alevlerin yükseldiğini ve minberinin altüst olduğunu gördüm."
Velid'in meclisine geldiğinde İmam Hüseyin (a.s)'ın tahmin ettiği gibi Muaviye'nin ölüm haberini İmam'a bildirilerek Yezid'e bi'at etmesi istendi.
İmam Hüseyin (a.s) Velid'e cevap olarak: "Benim gibi birisinin gizli olarak bi'at etmesi doğru değildir. Ki sen de böyle bir bi'ata razı olmamalısın. Bütün Medine halkını, bi'atlerini yenilemek için davet ettiğinde, biz de bu işi yapmaya karar alırsak, diğer Müslümanlarla birlikte bi'at ederiz." dedi
Velid Hz. Hüseyin (a.s)'ın bu sözünü kabul edip fazla ısrar etmek istemedi. İmam (a.s) oradan ayrılmak için hazırlandığında meclisde hazır bulunan Mervan b. Hakem gizlice Velid'e: "Eğer gecenin bu saatinde Hüseyin'den bi'at almazsan artık kan dökülmedikçe onu bi'ata zorlayamazsın. Binaenaleyh bi'at etmediği takdirde onun buradan ayrılmasına müsaade etme ve bi'at etmezse Yezid'in emrettiği gibi boynunu vur." diye uyardı.
İmam Hüseyin (a.s), Mervan'ın bu tutumunu görünce ona hitap ederek: "Ey Zerka'nın oğlu (2) sen mi beni öldüreceksin yoksa Velid mi? Yalan söyledin ve günah işledin." buyurdu.
Sonra da Velid'in kendisine hitaben şöyle buyurdu: "Ey emir! Bizler nübüvvet hanedanı ve risalet madeni, meleklerin sık-sık uğradığı ve Allah'ın rahmetinin (kendilerine) indiği kimseleriz. Allah-u Teâla İslam'ı bizimle (Hz. Muhammed'le "s.a.a") başlatmış ve bizimle (Hz. Mehdi "a.s") de sona erdirecektir. Ama benden kendisine bi'at almak istediğin şahıs (Yezid) şarap içen, elini suçsuz insanların kanına bulayan, ilahî düsturları ayaklar altına alan, alenen halkın gözü önünde fısk-u fücura baş vuran bir şahıstır. Acaba benim gibi bir kimsenin böyle fasid birine bi'at etmesi doğru olur mu? Fakat bu hususta biz ve siz geleceği nazara almalıyız; o zaman da hilafet ve bi'at makamına hangimizin daha lâyık olduğunu göreceksiniz."
İmam Hüseyin (a.s) Velid'in ümidini suya düşüren bu konuşmasından sonra meclisi terk etti.
"Lühuf" ve diğer kitapların naklettiğine göre Hz. Hüseyin (a.s), Mervan b. Hakem'i gördüğü gecenin sabahı, Mervan kendisine şöyle dedi: "Ey Eba Abdullah! Ben senin hayrını istiyorum, size bir teklifim vardır. Kabul ederseniz hayır ve salahınıza tamam olur." İmam (a.s): "Teklifiniz nedir?" diye sordu. Mervan şöyle dedi: "Dün gece Velid b. Utbe'nin meclisinde söylendiği gibi hemen Yezid'e bi'at et! Çünkü bu iş senin, hem dinin ve hem de dünyan için daha faydalıdır."
İmam (a.s) cevaben şöyle buyurdu: "İnna lillah ve inna ileyhi raciun. Müslümanlar, Yezid gibi bir hükümdara duçar olduğunda artık İslam'la vedalaşmak gerekir. Evet, ben ceddim Resulullah'ın (s.a.a) şöyle buyurduğunu duydum: "Hilafet Ebu Süfyan hanedanına haramdır. Bir gün Muâviye'yi minberim üzerinde görecek olursanız onun karnını yarın." Ama Medine halkı onu, Peygamber'in (s.a.a) minberi üzerinde gördükleri halde öldürmediler. Şimdi Allah-u Teâla onları (Muaviye'den daha kötü olan) fasık Yezid'e müptela etti."
Hatib-i Harezmî'nin naklettiğine göre Hz. Hüseyin (a.s) Velid'in meclisinden çıktığı aynı gecede Resulullah'ın (s.a.a) haremini ziyaret etti, kabrinin kenarında durup ceddine şöyle dedi: "Selam olsun sana ey Allah'ın elçisi, ben senin yavrun ve kızın Fatıma'nın oğlu Hüseynim. Ben ümmetinin arasında onların hidayeti ve önderliği için halife kıldığın torununum. Ey Allah'ın Peygamberi, şahit ol ki onlar bana yardımda bulunmadılar, beni korumadılar. İşte bunlar, seninle yeniden görüşünceye dek var olan şikayetlerimdir."(3)
İmam (a.s) hareket etmeye karar aldığı günün ertesi gecesi, ikinci kez olarak ceddinin kabrini ziyaret edip Resulullah'a (s.a.a) şöyle dedi: "Allah'ım! Bu senin Peygamberinin kabridir, ben ise Peygamberinin kızı Fatıma'nın oğluyum. Şu anda senin bildiğin bir olayla karşılaşmış bulunuyorum. Allah'ım! Ben iyiliği severim, kötülükten hoşlanmam. Ey celal ve ikram sahibi olan Allah! Bu kabrin ve içerisindeki yatan şahsın hürmetine benim için, senin ve Peygamberinin rızasına uygun olan yolu mukadder eyle." (4)
Harezmi'nin nakline göre Hz. Hüseyn (a.s) o gece sabaha kadar Peygamberin kabrinin kenarında Rabbiyle münacat edip ibadetle meşgul oldu.
Hz. Hüseyin (a.s), Medine'den hareket edeceği malum olunca, İmam (a.s)'ın canını tehlikeye atmamasına büyük bir ilgi gösteren bazı yakınları, huzuruna varıp İmam'a (a.s) Yezid'le uzlaşmayı teklif ettiler.
Bu şahıslardan biri de "Ömer b. Atraf" ismiyle bilinen Hz. Ali (a.s)'ın oğlu Atraf'tır. Lühuf kitabının naklettiğine göre Atraf kardeşi Hz. Hüseyin (a.s)'ın huzuruna çıkıp şöyle dedi: "Kardeş! Kardeşim Hasan'ın babam Hz. Ali'den naklettiğine göre seni katledecekler. Sanıyorum ki Yezid'e karşı muhalefet etmen ölümüne sebeb olacaktır ve böylece o haber gerçekleşecektir. Ama Yezid'e bi'at edecek olursan bu tehlike yok olur; siz de öldürülmekten kurtulmuş olursunuz."
İmam Hüseyin (a.s) cevabında şöyle buyurdu:
"Babam Ali (a.s), kendisinin ve benim öldürüleceğimizi... bana haber vermiştir. Senin bildiğin şeyi ben bilmiyor muyum? Vallahi ben hiç bir zaman zillete boyun eğmeyeceğim... Fatımat'üz- Zehra'ya evlatları yönünden eziyet veren kimseler asla cennete girmeyeceklerdir." (5)
Hz. Hüsey'in (a.s) mezkur kararından dolayı, endişesini dile getiren kimselerden birisi de Hz. Ali (a.s)'ın evlatlarından olan Muhammed-i Hanefiye idi. Taberi ve diğer tarihçilerin naklettiğine göre, Hz. Hüseyin (a.s)'ın huzuruna varıp şöyle dedi: "Kardeşim! Sen halkın en sevimlisi ve en değerli olanısın. Teşhis ettiğim hayır ve salahı sana söylemekle mükellefim. Sanıyorum ki, siz şimdilik mümkün olduğu kadar belirli bir şehirde ikamet etmezseniz daha iyi olur... Bu şehirden uzak olan bir yerde sükûnet edip oradan halka elçiler gönderin, onların himayesini kazanın. Bi'at ederlerse Allah'a şükredin, Bi'at etmedikleri takdirde ise zarardan uzak kalmış olursunuz..."
İmam Hüseyin (a.s) kardeşi Muhammed-i Hanefiye'ye cevap olarak şöyle buyurdu: "Kardeşim! Yezid'e bi'at etmemek için bir şehirden diğer bir şehre gitmemi bana teklif ediyorsun, ama şunu bil ki eğer bu geniş dünyada sığınılacak hiç bir yer olmasa bile yine de ben Yezid ibn-i Muâviye'ye bi'at etmeyeceğim." (6)
Bu sözler üzerine Muhammed-i Hanefiye'nin gözlerinden yaşlar boşandı... İmam (a.s) sözüne şöyle devam etti. "Kardeşim Allah sana mükafat versin, sen nasihat etme ve doğru yolu gösterme hususunda kendi vazifeni yaptın. Fakat ben kendi vazifemi senden daha iyi biliyorum. Mekke'ye hareket etmeye karar aldım. Ben, kardeşim ve kardeşimin çocukları ile şialarımdan bir grup yolculuk için hazır durumdayız... Ama senin üzerine düşen vazife Medine'de kalman, gıyabımda Benî Ümeyye taraftarlarının git-gelini ve onların gizli hareketlerini gözönünde bulundurman ve bu konuda gereken haberleri bana ulaştırmandır."
İmam Hüseyin (a.s)'ın Vasiyeti
İmam Hüseyin (a.s), Medine'den Mekke'ye hareket ettiği vakit şu vasiyeti yazıp mühürleyerek kardeşi Muhammed-i Hanefiye'ye verdi:
"Bismillahirrahmanirrahim. Bu Hüseyn b. Ali'nin kardeşi Muhammed-i Hanefiye'ye olan vasiyetidir. Hüseyin şehadet ediyor ki Allah'dan başka bir ilah yoktur. Muhammed (s.a.a) O'nun kulu ve elçisidir, hak dini (İslam'ı) Allah'dan (bütün alemlere) getirmiştir. Cennet ve cehennem haktır. Kıyamet günü vuku bulacaktır; onun vuku bulmasında hiçbir şüphe yoktur. Allah-u Teâla (böyle bir günde) bütün insanları diriltecektir.
Ben azgınlık, makam, fesad ve zulüm için Medine'den ayrılmadım. Ben ceddimin ümmetini ıslah etmek, marufa emir, münkeri nehyetmek, ceddim Resulullah (s.a.a) ve babam Ali'nin (a.s) yolunda gitmek için kıyam ettim. Öyleyse kim bu gerçeği benden kabul ederse (bana itaatta bulunursa) Allah'ın yolunu kabul etmiştir ve kim de bunu reddederse (bana itaatta bulunmazsa), Allah benimle bu kavmin arasında hükmedene kadar sabrederim (kendi yolumu tutup giderim) Allah hükmedenlerin hayırlısıdır. Kardeşim! İşte bu benim sana olan vasiyetimdir. Muvaffakiyet Allah'tandır, O'na tevekkül ediyorum, dönüşüm de yine O'nadır." (7)
Hz. Hüseyin'in (a.s) Mekke'deki Sözleri
İmam Hüseyn (a.s) Mekke'ye girdiği sıralarda Abdullah b. Ömer müstahap Umre amallerini yerine getirmek ve şahsi işlerini yapmak için Mekke'de kalmaktaydı. Hz. Hüseyin (a.s) Mekke'ye girdiği ilk günlerde o da Medine'ye dönmeye karar aldı. İmam (a.s)'ın huzuruna gelip O'na Yezid ile sulh ve bi'at etmeyi teklif etti ve İmam (a.s)'ı Yezide karşı muhalefet etmenin tehlikeli sonuçlarından sakındırdı.
Harezmî'nin nakline göre İmam (a.s)'a şöyle dedi: "Ya Eba Abdullah! Halk Yezid'e Bi'at etti, dirhem ve dinar da onun elindedir, halk ister istemez ona yönelecektir. Bu hanedanın eskiden beri size karşı düşmanlıkları olduğu için, ona muhalefet ettiğin takdirde öldürülmenden ve bir grup Müslümanların da bu yolun kurbanı olmasından korkuyorum. Ben Resulullah'dan (s.a.a) şöyle buyurduğunu duydum: "Hüseyin öldürülecektir, halk ona yardım etmekten el çekerse, zillet ve hakirliğe duçar olur." Sen de diğer Müslümanlar gibi bi'at et ve Müslümanların kanının dökülmesinden sakın." (8)
Hz. Hüseyn (a.s) çeşitli insanlarla konuştuğunda, onların her birine akıl, idrak ve basiretleri mıkdarıca münasib cevaplar veriyordu. Abdullah ibn-i Ömer'in teklifi karşısında da şöyle cevap verdi: "Ey Eba Abdurrahman! Biliyormusun dünya Allah katında o kadar hakirdir ki Yahya ibn-i Zekeriyya (9) gibi büyük bir Peygamberin kesilmiş başı Benî İsrail'in kötü ve zinakarlarından birisine hediye olarak gönderildi? Benî İsrail (Allah'a karşı öyle muhalefet etti ki) şafak vaktinden güneş doğuncaya kadar tam 70 Peygamber katlettiler. Sonra, sanki hiçbir cinayet işlememişler gibi pazar yerlerinde oturup alış-verişleriyle meşgul oldular.
Allah-u Teâla onlara azap göndermede acele etmedi, onlara biraz mühlet verdi, sonra intikam sahibi muktedir Allah, onları sert bir şekilde cezalandırdı."
İmam (a.s) daha sonra şöyle buyurdu: "Ya Eba Abdurrahman! Allah'dan kork, yardımını bizden esirgeme."(10)
Saduk (r.a)'in naklettiğine göre Abdullah ibn-i Ömer kendi teklifinden netice almadığını görünce İmam (a.s)'a şöyle dedi: "Ya Abdullah, bu ayrılık vaktinde Resulullah'ın (s.a.a) bedeninden defalarca öptüğü yeri müsaade edin ben de öpeyim."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Basra Halkına Mektubu
Taberi'nin naklettiğine göre Hz. Hüseyn (a.s), Mekke'ye girdikten sonra, Basra şehrindeki Malik b. Mesmei, Mes'ud b. Amr ve Münzir b. Carud gibi kabile reislerine birer mektup yazdı. O mektupların tercümesi şöyledir: "Allah'a hamd, Peygamber'e (s.a.a) salat ve selam olsun. Allah-u Teâla Muhammed'i (s.a.a) insanların arasından seçti. Peygamberliğiyle O'na ikramda bulundu... İnsanları hidayet ettikten ve kendisine verileni halka ulaştırdıktan sonra O'nun ruhunu aldı. Biz de O'nun ailesi, evliyası ve varisleri idik ve insanlar arasında O'nun makamına daha lâyık olan kişilerdik. Fakat bir grup, öne atılıp bu hakkı bizden aldılar. Bizim bu hakka onlardan daha lâyık ve daha üstün olduğumuzu bildiğimiz halde, Müslümanların arasında fitne, ihtilaf ve ayrılık çıkmaması, düşmanın onalara musallat olmaması için bu duruma karşı koymayıp Müslümanların rahatını kendi makamımıza tercih ettik. Kendi elçimizi sizin tarafınıza gönderip sizi, Allah'ın kitabına ve Peygamberin sünnetine davet ediyorum. Zira Peygamberin (s.a.a) sünneti ortadan kaldırılmış (yerine) bid'at ihya edilmiştir. Eğer sözümü kabul eder ve beni dinlerseniz ben de sizi doğru yola hidayet ederim. Vesselam-u aleykum ve rahmetullah-i ve berekatuh." (11)
Hz. Hüseyn (a.s) bu mektubunda Basra halkının, İslam'a muhalif olan düzene karşı mücadelesi hususunda kendisine yardım etmeye davet etmenin yanı sıra Ehl-i Beyt'in makamını, İslam dininin tahrife uğradığını ve kendi kıyamının asıl hedefini ayrıntılı bir şekilde açıklamıştır.
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Kufe Halkının Mektuplarına Verdiği Cevap
Kufe halkı, Hz. Hüseyn (a.s)'ın bi'at etmekten kaçınıp Yezid hükümetine karşı mücadele vermeye kalkıştığını ve Mekke şehrine ulaştığını haber alınca İmam Hüseyin'e (a.s) çok sayıda mektup gönderdiler. Gönderilen mektubların özeti şundan ibarettir: "Şimdi artık Muaviye ölmüş ve Müslümanlar onun şerrinden kurtulmuştur; bizi şaşkınlıktan kurtaracak bir İmam'a muhtacız. Şimdi biz Kufe halkı olarak bu şehirde Yezid'in valisi Numan b. Beşire karşı çıkıp onunla her türlü ilişkiyi kesmiş bulunmaktayız; hatta onun cemaat namazlarına bile katılmıyoruz. Sadece sizin gelmenizi bekliyoruz, elimizden gelen her yardımı sizin hedefiniz uğrunda esirgemiyeceğiz, sizin yolunuzda kendi canımız ve malımızdan da geçmeye hazırız."
Bazı tarihçilerin naklettiğine göre Kufe halkından ulaşan mektupların sayısı on iki bine aşkındı. Hz. Hüseyin bu mektuplara cevap olarak şöyle yazdı:
"Bismillahirrahmanirrahim. Hüseyn b. Ali'den Kufe şehrinin ileri gelen mümin ve müslümanlarına. Allah'a hamd, Peygamber'e (s.a.a) selam ve salattan sonra, siz Kufe ehlinin en son mektubu (Hani ve Saîd vesilesiyle) bana ulaştı. Metuplarınızda hatırlatıp ve izhar ettiğiniz şeyleri anladım; çoğunuzun sözü şundan ibaretti: "İmam ve önderimiz yoktur, bize, şehrimiz Kufe'ye gel ki Allah-u Teâla senin vesilenle bizi hakka ve doğru yola hidayet etsin." Şimdi ben kardeşim, amcam oğlu ve ailem arasında herkesten fazla itimad ettiğim bir kimseyi (Müslim b. Akil'i) size gönderiyorum. Ona halinizi, düşüncelerinizi, görüşlerinizi yakından öğrenip neticeyi bana bildirmesini emrettim. Eğer Kufe halkının ekseriyetinin isteği ve aranızdaki akıl ve fazilet sahibi kimselerin görüşü de, elçilerinizin huzuren anlattıkları ve mektuplarınızda okuduğum ve zikrettiğiniz gibi olursa ben de inşaAllah pek yakın bir zamanda size doğru hareket edeceğim."
İmam Hüseyin (a.s) mektubunu şu cümleyle sona erdirdi:
"Allah'a yemin ederim ki gerçek imam, Allah'ın kitabıyla amel eden, adalete sarılan, hakka boyun eğen ve kendisini sadece Allah'a adayan bir kimsedir. Vesselam." (12)
Hz. Hüseyin (a.s)'ın Mekke'deki Hutbesi
Hac mevsiminin yaklaşmasıyla Müslümanlar ve hacılar grup grup Mekke'ye geliyorlardı. Yezid ibn-i Muaviye'nin emri üzere, Amr ibn-i As da zahirde hac emiri unvanı altında fakat gerçekte tehlikeli bir cinayeti işlemek maksadıyla Mekke'ye geldi. İmam Hüseyin (a.s), Amr ibn-i Said ibn-i As'ın kendisini öldürmekle görevlendirildiğinden haberdar oldu. İmam (a.s) Mekke'nin ihtiramının korunması için hac merasimine katılmadan hac amellerini Umre'ye çevirip Zil Hicce ayının sekizinde salı günü Mekke'den Irak'a doğru hareket etti. Fakat hareket etmeden önce Beni Haşim ailesi, ve Mekke'de ikamet ettiği müddet içerisinde, İmam (a.s)'ın dostlarına katılan şii'lerin arasında şu hutbeyi irad ettiler:
"Bütün hamdlar Allah'a mahsustur, Allah neyi dilerse o olur. Kuvvet ve kudret ancak Allah'dandır. Allah'ın salat ve selamı O'nun Resulüne olsun."
Hz. Hüseyin (a.s) daha sonra şöyle buyurdu: "Gerdanlık kızların boynuna yakıştığı gibi ölüm de insanoğluna yakışır. Yakup, Yusuf'u görmeyi arzu ettiği gibi ben de atalarımı görmeyi arzu ediyorum. Bana, varacağım bir katligah tayin edilmiştir. Öyle ki, o ıssız çöllerin yırtıcı kurt ve hayvanlarının (Kûfe ordusunun) Nevavis ve Kerbela arasındaki bir yerde benim uzuvlarımı parçaladıklarını, aç karın ve boş dağarcıklarını da bedinimle doldurduklarını görüyorum. Allah'ın kaza kalemiyle yazılmış olan böyle bir günden kurtuluş yoktur. Allah'ın razı olduğu şeye biz Ehl-i Beyt de razıyız. O'nun bela ve imtihanı karşısında sabır ve istikamet gösteriyoruz. O da sabredenlerin savabını bize (tamamıyla) verecektir. Resulullah'ın (s.a.a) bedeninin parçası olan evladlar O'ndan hiçbir zaman ayrı düşmüyeceklerdir. Cennette de O'nun yanında olacaklardır. Çünkü onlar Peygamberin (s.a.a) hoşnutluğu ve gözünün aydınlığına vesile olup vaadesi de (ilahi hükümetin istikrarı da) onların vasıtasıyla tahakkuk bulacaktır."
İmam Hüseyin (a.s) sözlerini şu cümleyle sona erdirdi: "Herkes bilsin ki, bizim uğrumuzda canından geçen ve Allah'a ulaşmak yolunda kendisini feda etmeye hazır olan kimse, bizimle birlikte hareket etmelidir. Çünkü ben yarın sabah erkenden hareket edeceğim inşaAllah." (13)
Abdullah İbn-i Abbas'ın İmam Hüseyin'e Teklifi.
Hz. Hüseyin (a.s) hareket edeceğini ilan ettikten sonra huzuruna varan ve bu seferden vazgeçmesini teklif edenlerden biri de Abdullah ibn-i Abbas idi Abdullah sözlerine şu cümleyle başladı: "Ey amca oğlu! Senin ayrılığına dayanmak istiyorum, fakat gerçekten dayanamıyorum. Çünkü senin, çıktığın bu yolculukta öldürülmenden, çocuklarının da düşmanın eline esir düşmelerinden endişe ediyorum. Irak halkı, sözlerinde durmayan insanlar oldukları için onlara itimad edilmemelidir."
İbn-i Abbas sözlerine şöyle devam etti: "... Eğer Irak halkı izhar ettikleri gibi gerçekten seni istiyor ve Yezidin hükümetine de karşı iseler, ilk önce düşmanları olan Yezid'in valisini kendi şehirlerinden dışarı çıkarmaları ve kovmaları gerekir... Eğer Mekke'den çıkma hususunda ısrar ediyorsan o halde Yemen'e doğru hareket etmen daha hayırlıdır...
Hz. Hüseyin (a.s)'ın Abdullah b. Abbas'a Cevabı
Hz. Hüseyin (a.s) İbn-i Abbas'ın cevabında şöyle buyurdu. "Ey amca oğlu! Allah'a andolsun ki ben senin hayır isteyen ve şefkatli bir şahıs olduğunu biliyorum. Fakat ben Irak'a doğru hareket etmeye karar aldım."
İbn-i Abbas, Hz. Hüseyin (a.s)'ın bu sözünü duyunca artık meseleyi fazla mevzu bahis etmeden şöyle dedi: "Anlaşılan sefere çıkmayı kararlaştırmışsın ama hiç değilse çoluk-çocuğu beraberinde götürme. Çünkü seni, onların gözleri önünde öldüreceklerinden korkuyorum."
İmam Hüseyin (a.s) İbn-i Abbas'ın bu teklifine karşılık şöyle buyurdu: "Allah'a andolsun ki onlar, kanımı dökmedikçe benden vazgeçmeyeceklerdir. Bunu yaptıkları takdirde de Allah-u Teâla onlara, kendilerini zelil ve hakir kılacak birini gönderir. Öyle ki onlar, hanımların hayızlık anında kullandığı bezden de aşağı ve hor bir duruma düşeceklerdir." (14)
Hz. Hüseyin (a.s)'ın Mekke-Kerbela Yolu Boyunca Buyurduğu Sözler
Irak seferinden vazgeçmeyi Hz. Hüseyn'e (a.s) teklif eden kişilerden beşincisi Arapların meşhur şairi Ferezdak'tır. Hz. Hüseyin (a.s) Mekke'den Irak'a doğru hareket ettiği zaman Ferazdak da hac farizasını eda edebilmek için Mekke'ye doğru geliyordu. Merhum şeyh Mufid Ferazdak'ın kendisinden şöyle naklediyor: "Ben H. 60. yılda annemle birlikte hac farizasını eda edebilmek için Mekke'ye gidiyordum. Harem'in yakınlarına vardığımda... Irak'a doğru giden Hz. Hüseyn (a.s)'ın kafilesi ile karşılaştım ve hemen huzuruna çıktım. Selam verip musafaha ettikten sonra: "Ey Resulullah'ın torunu!... Hac farizasını eda etmeden Mekke'den böyle acele olarak çıkmanızın sebebi nedir?" diye sordum. Hz. Hüseyn (a.s): "Eğer acele etmeseydim beni yakalıyacaklardı." buyurdu.
Ferazdak daha sonra şöyle devam ediyor:"... İmam (a.s) benden: "Irak halkının, mevcud durumlar hakkında görüşleri nelerdir?" diye sordu. Ben ise cevaben: "Durumu bilir kişiden sorup öğrenmek istiyorsunuz. Biliniz ki halkın kalpleri sizinledir, ancak kılıçları aleyhinizedir. Mükadderat Allah'ın elindedir, dilediği şekilde yapar" dedim.
Hz. Hüseyn (a.s) bunun üzerine şöyle buyurdu: "Doğru söyledin, mükadderat Allah'ın elindedir... Eğer kaza ve kâder dilediğimiz şekilde olursa Allah'a nimetleri karşısında şükrederiz; şükretmek için yardım dilenen de O'dur. Eğer kaza ve kâder, isteğimiz arasında engel olur, işlerimiz dilediğimiz şekilde gitmezse, yine de niyeti hak ve batını takva olan (kalbine takva hükmeden) bir kimse, doğru yoldan çıkmamıştır." (15)
Ferazdak şöyle devam ediyor: "İmam Hüseyn (a.s)'ın sözü tamamlandığında: "Evet, sözünüz doğrudur, önünüze hayır çıksın." dedim. Daha sonra hac ve diğer bazı şeyler hususunda bir kaç soru sordum. İmam (a.s) bu sorularımı cevabladıktan sonra, vedalaşıp bineğini sürdü, böylece birbirimizden ayrıldık.
Hz. Hüseyin (a.s)'ın Kûfe Halkına İkinci Mektubu
Hz. Hüseyin (a.s) Kûfe'ye doğru hareketinde "Hacir" adındaki konağa vardığında, bu mektubu Kûfe halkına hitaben ve Muslim b. Akil'e cevap olarak yazıp " Kasys b. Müsehher-i Saydavî" vasıtasıyla onlara gönderdi: "Allah'a hamd, Peygambere salat ve selamdan sonra. Bize yardım etmek ve hakkımızı talep etmek için toplanmış olduğunuzu bildiren Muslim b. Akil'in mektubu bana ulaştı. Allah-u Teâla hepimize güzel ihsanda bulunmasını (akibetimizi hayır etmesini) ve bu ittihada karşı da size en büyük sevabları lutufta bulunmasını niyaz ederim. Ben de Zil Hicce ayının sekizi, salı günü Mekke'den ayrılıp size doğru hareket ettim. Elçim size ulaştığında işlerinizi süratle düzene koyun. Ben de bu bir kaç gün içerisinde gelip size ulaşırım." (16)
Hz. Hüseyn (a.s) Niçin Kûfe'yi Tercih Etti?
Bu soruya kısa bir şekilde şöyle cevap vermek mümkündür: Acaba Hz. Hüseyn (a.s) bunca mektup ve istekler karşısında, Irak ve Kûfe seferini durdurmuş olsaydı makûl bir mazereti olur muydu? Eğer Kûfe halkı, "Biz Hz. Hüseyn'in (a.s) yolunda can ve malımızdan geçmeye hazırdık" iddiasında bulunsalardı veya "Bize önderlikte bulunması için İmam Hüseyin'e (a.s) rica ettik, fakat O bizim isteklerimize itina göstermedi" deselerdi, İmam (a.s) da onlara; "Ben sizin bana karşı vefasız olacağınızı bildiğim için isteklerinize müsbet cevap vermedim" demesi ikna edici bir cevap olur muydu? Acaba onlar böyle bir zamanda; Biz davetimizde samimiydik, sana karşı vefalı da kalacaktık" iddiasında bulunmazlar mıydı?
Başka bir ifadeyle, İmam Hüseyn (a.s) burada tarihin kavşak noktasında durmaktaydı. Öyle ki İmam Hüseyn (a.s) Kûfe halkının isteklerine olumlu cevap vermezse tarihin karşısında mahkûm olacaktı. Tarih, şartların oldukça elverişli ve musaid olduğuna, ama İmam Hüseyn (a.s)'ın bu mühim fırsattan istifade etmediğine veya etmek istemediğine ya da korku ve vahşet sebebiyle bu meseleden el çektiğine hükmedecekti.
Bu yüzden Hz. Hüseyin (a.s), kendisine ellerini uzatan kimselere hücceti tamamlamak için onların isteklerine olumlu cevap verdi.
Kûfe Yolunda
Hz. Hüseyin (a.s) Kerbela seferinde "Hüzeymiye" ismindeki konağa vardı, bir gün orada kalıp dinlendi. İşte bu konakda, Hz. Zeyneb (a.s) sabah erkenden kardeşinin huzuruna gelip şöyle dedi: Kardeşim, bu iki beyt şiir sanki gayıptan bana ilham oldu ve daha çok ıstırap ve üzüntüme yol açtı:
Ey göz, yaşla dolup taş Ağla ağla durmadan
Çünkü kim ağlayacak Şehidlere sonradan
Ağla o kervana ki Takdir ile yürüyor
Ahde vefa etmeye Ölüm onu sürüyor.
İmam Hüseyin (a.s), bacısı Zeyneb-i Kubra'ya cevabında tek bir kısa cümleyle iktifa etti:
"Ey bacım! Allah'ın takdir ettiği şey mutlaka vuku bulacaktır." (17)
Hz. Hüseyn (a.s) Sa'lebiyye konağında
Hz. Hüseyn (a.s)'ın kafilesi "Hüzeymiye" ve "Zerud" dan sonra "Sa'lebiyye" konağına vardı.
Şîa'nın büyük muhaddisi Şeyh Saduk ve Hatib-i Harezmî'nin naklettiklerine göre bir şahıs "Sa'lebiyye" konağında Hz. Hüseyin (a.s)'ın huzuruna çıkıp şu ayetin tefsirini sordu: "Kıyamet günü, herkesi ve her toplumu kendi imam ve önderleriyle çağıracağız." (İsra / 72.)
İmam (a.s) cevabında şöyle buyurdu: "Evet, öyle imam ve önderler vardır ki, insanları doğru yola, saadet ve mutluluğa doğru çağırır; bir grup insanlar da ona icabet edip itaat ederler. Öyle önderler de vardır ki bedbahtlık ve sapıklığa davet eder; diğer bir grup da ona olumlu cevap verirler. Birinci grup cennete, ikinci grup ise cehenneme gider."
İmam (a.s) daha sonra; "İşte bu Allah-u Teâla'nın buyurduğu "Bir gurup cennettediler, diğer bir grup da cehennemde" (18) ayetinin diğer bir manasıdır" diye buyurdular.
Hz. Hüseyin (a.s)'ın Şükuk Konağındaki Sözü
Hz. Hüseyin (a.s), Kûfe bölgesine doğru ilerlerken hergün Kûfe ve Irak halkından olan çeşitli insanlarla karşılaşıyordu. Sa'lebiyye konağını arkasında bırakıp "Şükuk" ismindeki diğer bir konağa vardığında Kûfe'den gelen bir kişiyle karşılaşır, o adamdan Kûfe'nin durumunu ve oradaki insanların ne fikirde olduklarını soruyor, o adam da; "Ey Resulullah'ın torunu! Irak halkı sana karşı muhalefet etmek ve savaşmak için birbiriyle birleşip anlaşmışlardır." diyor.
İmam Hüseyn (a.s) o adamın sözüne karşılık şöyle buyuruyor: "İşler Allah'a mahsustur (olaylar O'nun emriyle vuku bulur.) Dilediği ve salah gördüğü şeyi yapar. Allah-u Teâla, her gün bir işdedir (yani her zaman için özel bir iradesi vardır.)"
İmam Hüseyin (a.s) daha sonra şu şiiri okuyor:
"Eğer bu dünya hayatı bazılarının nazarında değerli sayılıyorsa,
Allah'ın mükafat dünyası daha yüce ve değerlidir.
Eğer dünya malı ve serveti ondan bir gün elçekmek için toplanmışsa,
İnsanın böyle bir servet için cimrilik yapmaması gerekir.
Eğer rızıklar takdir edilmiş bölünmüşse,
İnsanın servet elde etmekte ihtirasının az olması daha iyidir.
Eğer bu bedenler ölüm için yaratılmışsa,
İnsanın Allah yolunda öldürülmesi daha üstündür."
"Ey Muhammed (s.a.a) hanedanı, Allah'ın selamı üzerinize olsun ben en yakın zamanda aranızdan ayrılacağım." (19)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın "Zübale" Konağındaki Konuşması
Hz. Hüseyn (a.s)'ın kafilesi "Şükuk" konağından sonra "Zübale" konağına vardı. Bu konakta Kûfe'deki taraftarlarından eline ulaşan bir mektup vasıtasıyla artık resmen Müslim, Hanî ve Abdullah ibn-i Yektur'un katledilme olayından haberdar oldu. Hz. Hüseyn (a.s) dostlarının arasında, mektubu elinde tuttuğu halde şöyle buyurdu: "Bismillahirrahmanirrahim. Allah'a hamd, Peygambere salat ve selam olsun. Bize üzücü bir haber ulaşmıştır. Bu üzücü haber Müslim ibn-i Akil, Hanî ibn-i Urve ve Abdullah ibn-i Yektur'un öldürülme haberleridir. Şia'larımız bize yardım etmekten vazgeçmişlerdir. Sizden geri dönmek isteyen geri dönebilir ve bizden taraf onun üzerinde hiçbir hak yoktur." (20)
Bu Teklifin Sebeb ve Neticesi
Taberi Hz. Hüseyn (a.s)'ın teklifi hususunda şöyle diyor: Hz. Hüseyin (a.s), yol esnasında O'nun kervanına katılan kimselerin ne ümitle katıldıklarını iyice biliyordu. Onlar, İmam Hüseyn (a.s)'ın, halkı ona uyan ve emirlerini kabul eden bir şehre gittiğini düşünüyorlardı. Fakat İmam (a.s), meselenin gerçeğini bilmeyen şahısların kendisiyle beraber gelmesini sevmediği ve meselenin iç yüzü onlara aşikar olduktan sonra bu seferden vazgeçeceklerini bildiği için bu teklifi onlara sundu ve eline ulaşan mektubun mazmununu açıkça onlara söyledi."
Taberi, bu önerinin neticesini şöyle naklediyor: "Hz. Hüseyn (a.s)'ın konuşmasından sonra, İmam (a.s)'la birlikte gelen toplum, grup-grup sağa sola dağıldılar; öyle ki Hz. Hüseyin (a.s) kendisiyle birlikte Medine'den gelen yakın dostlarıyla yalnız kaldı."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Akabe Vadisindeki Sözleri
Hz. Hüseyn (a.s)'ın kafilesi "Zübale" konağından hareket ettikten sonra "Akabe vadisi" ismindeki diğer bir konağa vardı. İbn-i Kuleveyh'in İmam Sadık'dan (a.s) naklettiğine göre İmam (a.s) bu konakda gördüğü uyku münasebetiyle ashabına ve dostlarına şöyle buyurdu: "Ben kendimi maktül görüyorum. (Beni öldüreceklerdir.) Çünkü rüyamda birkaç köpeğin bana saldırıp ısırdığını gördüm, onların en çok saldıranı ve kötüsü ise alaca renkli olanıydı." (21)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Şeraf'da Öğle Namazından Sonraki Konuşması
Nur kafilesi Akabe vadisini de arkasında bıraktıktan sonra ."Şeraf" ismindeki diğer bir konağa vardı. Hz. Hüseyn (a.s) bu bölgeye ulaştıktan sonra, İmam (a.s)'ın hareketini önlemekle memur olan Hür ibn-i Riyahî de bin savaşçı erle birlikte bu konağa vardı. Bu konakda Hz. Hüseyn (a.s) iki kısa konuşmanın zımnında, kendi mevkisi ve Beni Ümeyye hanedanının durumunu ve seferinin sebebinin ne olduğunu Hürr'ün askerlerine beyan etti.
Hz. Hüseyn (a.s)'ın öğle namazını kıldıktan soraki konuşması: "Ey insanlar! Benim sözlerim sizlere hüccet ve Allah katında mesuliyetten kurtulmak ve vazifeyi yapmaktan ibarettir. Ben, "Bizim önderimiz yoktur, davetimizi kabul edip bize taraf hareket et tâ ki Allah-u Teâla senin vesilenle bizi doğru yola hidayet etsin" şeklindeki gönderdiğiniz mektup ve elçilerinizden sonra size doğru gelmişim. Eğer davetlerinizde sadıksanız işte ben gelmişim... Ama yok eğer gelmemden razı değilseniz o zaman geldiğim bölgeye geri dönerim." (22)
Hürr'ün askerleri Hz. Hüseyn (a.s)'ın sözü karşısında susmayı tercih ettiler. Böylece öğle namazı İmam (a.s)'ın sözleriyle sona erdi. Daha sonra ikindi namazının vakti ulaştı. Namaz kıldıktan sonra tekrar İmam (a.s) bir konuşma yaptı. Bu konuşmada yine onların davetlerinden ve... söz etti. Hür ise; "Bizim bu davet mektuplarından haberimiz yoktur." dedi. Bunun üzerine İmam Hüseyn (a.s), "Akabet b. Sem'an"a, Kûfe halkının mektublarıyla dolu olan heybeyi getirmesini emretti. Ama Hür yine de bu mektuplardan habersiz olduğunu söyledi. Bu sırada İmam (a.s) ile Hürr'ün arasında, İmam (a.s)'ın hareketine dair bazı konuşma ve tartışmalar oldu. Çünkü İmam (a.s) Kûfe'ye doğru gitmek istiyordu. Hür de memur olduğu üzere İmam (a.s)'ın Kûfe'ye doğru hareketini engellemeye kesin karar almıştı. Fakat Hür, İmam (a.s)'ın kendi kararından vazgeçmeyeceğini... görünce şöyle dedi: "Hareket etmeye karar aldığınıza göre, kendiniz için ne Kûfe'ye ve ne de Medine'ye ulaşacak bir yol seçin ben de bu arada fırsattan yararlanıp İbn-i Ziyad'a barışcı bir mektup yazayım, şayet Allah-u Teâla beni sana karşı savaşmaktan kurtarır."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Beyza Konağındaki Sözleri
Şeraf konağından hareket ettikten sonra her iki kafile birbirinin parelelinde hareket ediyorlardı. Suyu ve rahatlığı fazla olan yerlere ulaştıklarında orada konaklıyorlardı. Konakladıkları yerlerden biri de "Beyza" konağıydı. Bu konakda yine İmam Hüseyn (a.s) bir fırsat bularak Hürr'ün askerlerine bazı gerçekleri anlatıp kıyam ve hareketinin asıl sebebini şöyle teşrih etmiştir:
"Ey insanlar! Resulullah buyurmuştur ki, "Her kim Allah'ın haramını helal bilen, ahdini bozan, Resulünün sünnetine muhalif olan, kulları arasında günah ve haksızlık yapan zalim bir yönetici görür, ameli ve sözüyle ona karşı muhalefet etmezse Allah-u Teâla böyle bir adamı, o zalimi sokacağı yere (cehennem'e) sokar." Ey insanlar! bilin ki, bunlar (Benî Ümeyye) Allah'ın itaatını terkedip Şeytan'ın itaatına sarıldılar. Fesadı yayıp ilahi sınırları tatil ettiler. Fey'î (Peygamber ailesine mahsus olan ganimeti) kendilerine ayırdılar. Allah'ın haramını helal, helalını da haram ettiler (emr ve nehiylerini değiştirdiler.) Ben Müslüman toplumu hidayet etmeye ve onlara önderlik yapmaya ceddimin dinini değiştiren fasidlerden daha lâyığım.
Bi'at ettiğinize, beni düşman karşısında yalnız bırakmayacağınıza ve yardımınızı benden esirgemeyeceğinize dair bana bir çok davet mektubları ve elçileriniz geldi. Bu bi'ata sadık olduğunuz takdirde, adet ve insanî değerlere ulaşmış olursunuz. Zira ben Ali ve Peygamberin kızı Fatıma'nın oğluyum. ...Eğer bana karşı ahdinizi bozar ve bi'atiniz üzerinde durmazsanız, zaten yeni bir şey yapmış sayılmazsınız. Çünkü babama, kardeşime ve amcam oğlu Müslim'e de aynı muâmeleyi yaptınız. Aldatılan, sizin sözlerinize güvenen kimsedir. Siz nasibinizi elde etmekde hata eden ve payını boş yere elden çıkaran kimselersiniz. Kim ahdini bozar da sözünün üzerinde durmazsa, yaptığı iş kendi zararına tamam olur. Allah-u Teâla, beni sizden müstağni kılar inşaAllah." (23)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Ebu Hirem'e Verdiği Cevap
"Rüheyme" konağında Ebu Hirem ismindeki Kûfe'li bir kişi, Hz. Hüseyn (a.s)'ın huzuruna varıp şöyle dedi. "Ey Resulullah'ın torunu, seni ceddinin hareminden çıkaran sebeb nedir?"
İmam (a.s) cevaben şöyle buyurdu. "Ey Eba Hirem! Ümeyye oğulları, çirkin sözlerle şahsiyetime dokundular, buna karşı sabrettim, malımı, servetimi yağmaladılar sabrettim. Fakat kanımı dökmek istediklerinde şehrimi terk etmek zorunda kaldım. Allah'a andolsun ki bunlar beni katledeceklerdir. Allah-u Teâla da onları büyük bir zillet ve keskin bir kılıca düçar edecek, kendilerini hor, hakir eden bir kimseyi onlara musallat kılacaktır. O zaman da bir kadının kendi arzuları doğrultusunda halkının mal ve canına hükmettiği Seba kavminden daha çok hor ve zelil bir duruma düşeceklerdir." (24)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Tirimmah b. Adi ve Dostlarına Verdiği Cevap
Taberi şöyle diyor: Amr b. Halid, Sa'd, Mecme ve Nafi b. Hilal ismindeki dört kişi, Tirimmah b. Adî'yle birlikte Kûfe'ye doğru hareket edip "Uzeyb'ül Hicanat" konağında İmam (a.s) ile karşılaştılar. İmam (a.s)'la konuşurken şöyle dediler. "Ey Resulullah'ın torunu! Tirimmah yol boyunca hedy (kaval çalma) yerine şu şiirleri okuyarak develeri sürüyordu:
Güzel devem ne olur zahmetimde incime
Yorulma sen, usanma çilelere gam yeme
Eşsiz binicilere götür beni kendinle
En iyi yolculara götür beni kendinle
Şafak henüz doğmadan, karanlığı boğmadan
Hareket et, yürü git, yerinde hiç durmadan
Öyle bir servere ki hürdür, göğsü geniştir
Allah getirmiş onu, işi en iyi iştir
Ya Rab, O pâk vücudu belalardan koru sen
Asla bırakma sönsün bu ilahî nuru sen (25)
Tirimmah'ın İmam (a.s)'la görüşmeye olan arzusunu dile getiren şiirleri Hazretin huzurunda okununca İmam (a.s) cevaben şöyle buyurdular: "Allah'a andolsun ki ben, Allah-u Teâla'nın bizim hakkımızda iradesinin hayır olmasını ümid ediyorum..." (26)
Daha sonra Hz. Hüseyn (a.s) Kûfe halkının akide ve düşünce tarzlarını sordu. Onlar cevaben: "Ey Resulullah'ın torunu! Kûfe kabilelerinin büyüklerine gelince İbn-i Ziyad'dan çok büyük ve değerli rüşvetler almışlardır. Diğer fertlere gelince de onların kalbleri seninledir, kılıçlarıysa aleyhinedir." dediler. Yine İmam (a.s)'ın elçisi olan Kays b. Müsehher-i Saydavî'nin öldürülme haberini Hazrete bildirdiler. Hz. Hüseyn (a.s) bu üzücü haberi duyar duymaz şu ayeti okudu: "Müminlerden öyle erler vardır ki Allah'a verdikleri sözde sadık kaldılar. Kimi adağını ödedi (şehid oldu) kimi de (şehid olmayı) bekliyor. Onlar asla verdikleri sözü değiştirmediler" (Ahzab-23)
Hz. Hüseyn (a.s) daha sonra şöyle dua etti. "Allah'ım! Cenneti bize ve onlara nasib et. Bizleri ve onları kendi rahmetinde, korunmuş olan sevablarının en beğenilenine ulaştır."
Kerbela Yakınlarında
Hz. Hüseyn (a.s) "Kasr-ı Beni Mekatil" konağında sabaha yakın bir vakitte, gençlere tulumları suyla doldurmalarını emretti, ve bir sonraki menzile doğru hareket edildi. Kafilenin hareketi esnasında İmam (a.s) istirca "İnna lillah ve inna ileyhi raciun..." (27) kelimesini tekrarladığı defalarca duyuldu. Hz. Hüseyn (a.s)'ın yiğit oğlu Ali Ekber, Hazretten bu istirca kelimesinin sebebini sorduğunda İmam (a.s) şöyle buyurdu: "Ben hafif bir uykuya daldım bir süvari zahir olup şöyle diyordu: "Bu topluluk geceleyin yürüyor, ölüm de onları takip ediyor." Böylece o topluluğun bizlerin olduğunu ve ölümün de bize haber verilmiş olduğunu öğrendim."
Ali Ekber. "Allah kötü bir olay karşımıza çıkarmasın, biz hak değil miyiz?" dediğinde İmam (a.s): "Evet Allah'a andolsun ki biz hak yolundayız." buyurdu. Hz. Ali Ekber: "Öyleyse hak yolunda ölmekten hiçbir korkumuz yoktur" dedi.
İmam Hüseyn (a.s) bunu duyunca şöyle buyurdu: "Allah-u Teâla bir evlada babasından taraf vereceği en iyi mükafatla mükafatlandırsın seni."
Evet, eğer öldürülmek ve öldürmek, kıyam ve inkilap hak yolunda olursa artık ölümden korkmanın bir anlamı yoktur.
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Kerbela'ya Vardığı Zaman Buyurduğu Sözler
Hz. Hüseyn (a.s)'ın kafilesi, Hürr'ün ordusuyla birlikte hareketlerine devam edip "Neyneva"ya ulaştılar. Burada ata binmiş silahlı bir süvariyle karşılaştılar, o adam İbn-i Ziyad'ın elçisiydi, kendisinden taraf Hürr'e mektup getiriyordu. Mektubun metni şöyledir: "Bu mektubu okur okumaz Hüseyn b. Ali'yi baskı altına al ve O'nu kuru ve düz bir çöle sevket."
Hür mektubun metnini İmam Hüseyn (a.s)'a okuyup Hz. Hüseyin'i (a.s) bu yeni emirden haberdar etti.
İmam Hüseyin (a.s): "Öyleyse bırak biz Neyneva, Gaziriyyat veya Şufeyye çölüne inelim" buyurdu.
Hür: "Ben sizin bu teklifinizi kabul edemem. Çünkü ben artık karar almakta özgür değilim. Zira bu mektubu ulaştıranın kendisi İbn-i Ziyad'ın casusudur ve benim en küçük hareketlerimi bile göz altında bulundurmaktadır." dedi.
Bu arada "Züheyr b. Kayn" İmam (a.s)'a şöyle bir teklifte bulundu: "Bizim bu az grupla savaşmamız, bunların arkasında olan kişilerle savaşmaktan daha kolaydır...." İmam Hüseyn (a.s) Zübeyr'in teklifine cevaben; "Savaşı ben başlatmayacağım" (28) diye buyurdu.
Daha sonra İmam Hüseyn (a.s) Hürre hitaben: "İkametimize daha münasib bir yer bulmamız için biraz daha hareket edelim." diye buyurdu. Hür, İmam Hüseyin'in (a.s) bu sözüne muvafakat ederek hareketlerine devam edip Kerbela çölüne ulaştılar. Burada Hür ve dostları; "Burası Fırat'a yakın ve münasib bir yerdir" diye Hazretin bundan daha fazla ilerlemesine mani oldular.
Hz. Hüseyin (a.s) o bölgeye inmeye karar verdiğinde o yerin ismini sordu. Buraya "Taf" diyorlar diye cevap verdiler. İmam (a.s): "Buranın başka bir ismi de var mıdır?" diye sorduğunda "Buraya Kerbela da diyorlar" dediler.
Hz. Hüseyin (a.s) "Kerbela" ismini duyar duymaz şöyle buyurdu: "Allah'ım Kerb ve bela (gam ve bela) dan sana sığınıyorum. İşte burası bizim ineceğimiz (son) yerdir. Allah'a and olsun ki, kıyamet gününde de buradan haşr olacağız. Bu, ceddim Resulullah'ın (s.a.a) vaadesidir, O'nun vaadesinde hiç bir hilaf yoktur." (29)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Kerbela'ya Vardıktan Sonraki Hutbesi
Hz. Hüseyn (a.s), Muharrem'ül-Haram ayının ikinci günü, hicretin 61. yılında Kerbela'ya vardı, az bir vakfeden sonra dostları, çocukları ve ailesi arasında yer alıp şu hutbeyi irad etti:
"Allah'a hamd, Peygambere salat ve selamdan sonra. İşte başımıza gelen olayı görmektesiniz. Gerçekten dünyanın durumları değişmiş, kötülükleri aşikar olmuş, iyilik ve faziletleri ortadan kalkmıştır. İnsanî faziletlerden ancak kabın dibinde kalan su damlacıkları kadar pek az bir şey kalmıştır... Halklar zillet ve utanç dolu bir hayat sürdürmektedirler. Hak üzere amel edilmediğini ve batıldan kaçınılmadığını görmüyor musunuz? Böyle bir durumda mü'min, Allah'a kavuşmayı (şehid olmayı) istemekte haklıdır. Ben böyle bir ortamda ölümü saadet biliyorum, zalimlerle yaşamayı ise alçaklık. İnsanlar dünya kuludur, din ise dillerinde dolaşır, dinin sayesinde geçimleri iyi olduğu müddetçe onu savunurlar, zorluklarla imtihan edildiklerinde ise dindarlar azalır." (30)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Ömer b Sa'd İle Konuşması
Hatib-i Harezmî'nin nakline göre, Hz. Hüseyn (a.s), "Ömer b. Sa'd'a kendisiyle mülakat etmesi için bir mesaj gönderdi. İmam Hüseyn (a.s) gece vakti dostlarından yirmi kişiyle birlikte iki ordunun arasına dikilen çadıra doğru hareket etti. Kardeşi Ebu'l-Fazl ve oğlu Ali Ekber'den başka dostlarından hiçbir kimsenin çadıra girmemesini emretti. Ömer ibn-i Sa'd da sayıları yirmiyi bulan doslarına aynı şekilde emretti ve sadece oğlu Hafs ve özel kölesiyle birlikte çadıra girdiler. İmam (a.s), bu mecliste Ömer ibn-i Sa'd'a hitaben şöyle buyurdu: "Ey İbn-i Sa'd, benimle savaşmak mı istiyorsun? Dönüp de huzuruna varacağın Allah'dan korkmuyor musun? Halbuki benim, kimin oğlu olduğumu biliyorsun. Bunları (Benî Ümeyye'yi) bırakıp benimle olmak istemez misin? Oysa bu amel Allah rızasına daha yakındır."
Ömer b. Sa'd İmam (a.s)'a cevabında: "Bu durumda Kûfedeki evimi yıkmalarından korkuyorum." dedi.
İmam (a.s): "Kendi paramdan sana ev yaptırırım" buyurdu.
Ömer b. Sa'd: "Bağ ve hurmalıklarımı yağmalamalarından korkuyorum" dedi.
İmam (a.s): "Ben Hicaz'da, Kûfe'deki olan bağlardan daha güzel bağ ve hurmalıkları sana veririm." buyurdu.
Ömer b. Sa'd: "Çoluk çocuğum Kûfe'dedir, onları öldürmelerinden korkuyorum" dedi.
İmam (a.s), onun boşyere behane aradığını görünce, tövbe edip dönmesinden ümidini kesti ve şu cümleyi söyleyerek ayağa kalktı: "Allah seni öldürsün, kıyamet günü de günahlarından geçmesin; sana ne olmuş (bu kadar özür getirip söz kabul etmiyorsun?) Allah'a andolsun ki Irak buğdayından, çok az bir mikdar hariç sana hiçbir şeyin nasib olmayacağını ümid ediyorum (yani Allah en yakın bir zamanda canını alsın.)" (31)
Ömer b. Sa'd da alay ederek: "Irak arpası bana yeter" dedi.
Hz. Hüseyin (a.s)'ın Tasua Günü İkindi Vaktinde Buyurduğu Sözler
Taberî'nin naklettiğine göre, Muharrem ayının dokuzu olan perşembe gününün ikindi sularında Ömer-i Sa'd'ın saldırı emriyle Yezid'in ordusu harekete geçti. İmam Hüseyn (a.s) o saatte çadırın dışında kılıcına dayanıp hafif bir uykuya dalmıştı.
Zeyneb-i Kubra (a.s) Ömer-i Sa'd'ın ordusunun sesini duyup onların hareket ve kaynaşmalarını görünce İmam (a.s)'ın yanına gelerek: "Kardeşim! Düşman çadırlara yaklaşmak üzeredir." dedi
Hz. Hüseyin (a.s) başını kaldırıp şöyle buyurdu:
"Şimdi ceddim Resulullah'ı (s.a.a) uykumda gördüm ki bana şöyle buyurdu: "Torunum! En yakın bir zamanda benim yanıma geleceksin." (32)
Daha sonra Hazret kardeşi Ebu'l-Fazl'a şöyle buyurdu: "Kardeşim, canım sana feda olsun, atına bin de bunlarla mülakat et ve onların (bu hareketten) hedeflerinin ne olduğunu sor öğren."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın direktifleri doğrultusunda Ebu'l-Fazl, içlerinde Züheyr b. Kayn ve Habib b. Muzahir de bulunan yirmi kişiyle birlikte düşmana doğru hareket edip onların karşısında yer aldı ve onların bu hareketten hedeflerinin ne olduğunu sordu.
Ömer-i Sa'd'ın ordusu Hz. Ebu'l-Fazl'a cevabında: "Emir (İbn-i Ziyad)dan yeni bir hüküm gelmiştir; ya bi'at edersiniz veya hemen şimdi sizinle savaşa başlarız." dediler.
Hz. Ebu'l-Fazl, İmam Hüseyn (a.s)'ın huzuruna gelip onların sözünü Hz. Hüseyin'e ulaştırdı.
Hz. Hüseyin (a.s), Ebu'l-Fazl'a cevaben şöyle buyurdu: "Onların yanına dön, eğer becerebilirsen (bu gece mühlet al) savaşı yarına ertelet ve onları bu akşam bizden defet; (savaştan vazgeçir) tâ ki bu gece namaz kılalım, Rebbimize dua edelim ve Ondan mağfiret dileyelim. Çünkü ben namazı, Kur'ân okumayı ve fazla dua edip mağfiret dilemeyi çok seviyorum."
Hz Ebu'l-Fazl, Ömer-i Sa'd'ın yanına varıp bir gece mühlet istedi. Ömer-i Sa'd, bu teklifi kabul etmekte tereddüt içerisinde olduğu için mevzuyu ordunun komutanlarına açıp onların görüşünü aldı... Nihayet çok konuşulduktan sonra Ömer-i Sa'd, Hz. Ebu'l Fazl'a şöyle cevap verdi: "Biz bu geceyi size mühlet veriyoruz, eğer teslim olup emirin (İbn-i Ziyad'ın) hükmüne boyun eğerseniz, sizi onun yanına götürürüz; aksi takdirde biz sizi kendi halinize bırakmayacağız. Sizin kaderinizi tayin eden savaş olacaktır."
Böylece İmam (a.s)'ın teklifi kabul edilip Aşura gecesi Hz. Hüseyin'e mühlet verilmiş oldu.
Hazreti Hüseyn (a.s)'ın Aşura günündeki Konuşması ve En Son İmtihan
Hz. Hüseyin (a.s), Medine'den Kerbela'ya kadar yol boyunca ve çeşitli yerlerde şehid olacağını ilan etmişti ve dostlarına kendisinden ayrılıp gitmeleri için izin vermiş ve bi'atı onlardan kaldırmıştı. Aşura gecesinde, yine son olarak şehadet meselesini açık bir şekilde sözkonusu etti. "Artık şehadet vakti ulaşmıştır, ben bi'atimi sizlerden kaldırdım, gecenin karanlığından yararlanıp kendi şehir ve memleketinize doğru hareket edin." (33)
Bu teklif, gerçekte Hz. Hüseyn (a.s)'ın kendi ashabı hakkındaki en son imtihanıydı. Bu imtihanın neticesi İmam (a.s)'ın dostlarının aksülamelini yansıtan sözleriydi. Ashab'dan her biri özel bir beyanla Hazrete vefadar kalacaklarını ve kanlarının en son damlasına kadar mukavemet edeceklerini ilan edip bu imtihandan yüzü ak ve başı yüce çıkmışlardır.
Şimdi Hz. Hüseyn (a.s)'ın Ehl-i beyt, yaran ve sadık dostlarından bir kaç kişinin verdiği cevaplarını naklediyoruz:
1- Hz. Hüseyn (a.s)'ın konuşmasından sonra ilk konuşan Hazretin kardeşi Ali b. Abbas idi. Hz. Abbas şöyle dedi: "Allah böyle bir günü bize göstermesin ki biz seni yalnız bırakıp da şehrimize geri dönelim."
2- Bu konuşanlardan biri de "Müslim b. Avsece" idi; o da şöyle dedi: "Biz nasıl olur da sana yardımdan elçekeriz? Bu durumda Alah'ın huzurunda bir özürümüz olur mu? Allah'a and olsun ki mızrağımızla düşmanın kalbini yarmadıkça, kılıç elimde olduğu müddetçe onlarla savaşmadıkça senden ayrılmayacağım. Hiç savaş aracım olmasa bile canları yaratana canımı teslim edene dek taş ve kesekle onlara karşı savaşacağım."
3- İmam Hüseyn'in yaranlarından başka biri olan "Sâd b. Abdullah" da şöyle dedi: "Allah'a andolsun ki Allah'ın huzurunda peygamberin senin hususundaki hakkına riayet ettiğimizi sabit etmedikçe sana yardım etmekten vazgeçmeyeceğiz. Allah'a and olsun ki eğer yetmiş defa öldürüleceğimi ve bedenimi yakıp külümü tekrar dirilteceklerini bilsem yine de kesinlikle sana yardım etmekten vazgeçmeyeceğim ve her dirildikten sonra tekrar senin yardımına koşacağım. Halbuki ölümün bir defadan fazla olmadığını ve ondan sonra da Allah'ın sonsuz nimetinin olduğunu yakinen biliyorum."
Hz. Hüseyin (a.s), Benî Haşim, ashab ve yaranlarından bu aksülameli gördüğünde ve onların imamet makamına fedakarlıklarını gösteren sözlerini duyduğunda onlara: "Allah hepinize iyi mükafat versin" şeklindeki cümleyle dua etmenin yanısıra açıkca şöyle buyurdu: "Ben yarın öldürüleceğim, sizin hepiniz, hatta Kasım ve süt emen Abdullah bile benimle öldürülecektir."
İmam (a.s.)'ın bütün dostları bu sözü duyar duymaz hep birlikte şöyle dediler: "Biz de yüce Allah'a şükrediyoruz ki sana yardım etmekle bize keramet verdi ve yanında öldürülmekle de bize izzet ve şerafet bağışladı. Ey Peygamber'in torunu! Seninle cennette olmamıza niçin haşnut olmayalım?"
Mukavemete Çağrı
İbn-i Kuleveyh ve Mes'udi'nin naklettiğine göre Hz. Hüseyn (a.s), Aşura günü sabah namazını kıldıktan sonra, yüzünü namaz kılanlara çevirip Allah'a hamd-u sena ettikten sonra şöyle buyurdu: "Allah-u Teâla bu gün benim ve sizin ölümünüze izin vermiştir. Öyleyse sabredin (direnin) ve düşmana karşı savaşın." (34)
Merhum Şeyh Saduk İmam Seccad (a.s)'dan şöyle naklediyor: "Aşura günü savaş şiddetlendiğinde ve baskı arttığında... Hz. Hüseyn (a.s)'ın yaranlarından bazıları İmam (a.s)'ın ilginç ve olağanüstü cesaretine hayret edip manevi ve ruhani simasına işaret ederek şöyle diyorlardı: "Hz. Hüseyn (a.s)'a bir bakın, o ölümü asla önemsemiyor?"
Hz. Hüseyn (a.s) onların bu sözünü duyunca kendi yaranlarına şöyle hitap etti:
"Ey kerim zadeler! Sabırlı olun, ölüm, sizi sıkıntı ve mihnetten geçirip geniş cennet ve daimi nimetlere ulaştıran köprüden başka bir şey değildir. Hanginiz zindandan saraya gitmeyi sevmez?... Babam, Resulullah (s.a.a)'dan nakleder ki: "Dünya mümine zindan, kafire ise cennettir. Ölüm, müminleri cennetlerine, kafirleri ise cehennemlerine ulaştıran bir köprüdür." Duyduğum söz haktır, yalan değil." (35)
Hz. Hüseyn (a.s), sabah namazını kıldıktan sonra meşhur kavle göre 72 kişiden müteşekkil ordusunun saflarını düzene koydu. Ordunun sağ kolunu Züheyr ibn-i Kayn'a, sol kolunu Habib ibn-i Müzahir'e, sancağı ise kardeşi Hz. Abbas'a verdi; kendisi ve ehl-i beytinden olan kişiler de ordunun merkezinde yer aldılar.
Öte yandan Ömer ibn-i Sa'd da ordusunun saflarını düzenlemekle meşguldu. İmam'ın (a.s) gözü düşmanın yığınca ordusuna ilişip karşısında sel gibi insanları görünce ellerini göğe doğru kaldırarak şu duayı okudu: "Allah'ım! Her gam ve kederde sığınağım, her sıkıntı ve zorlukta ümidim ve her musibette güvendiğim ve hazırlığım sensin. Kalpleri sarsan, kurtuluş yollarını kapatan, dostları kaçıran ve düşmanları sevindiren nice gam ve musibetleri sana şikayet ettim, başkalarından ümidimi kesip sana yöneldim ve sen o gam ve üzüntüyü giderdin, onları bertaraf ettin, her nimetin sahibi ve her dileğin nihayeti de sensin." (36)
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Aşura Günündeki İlk Konuşması
Hz. Hüseyn (a.s), ordusunun saflarını düzene soktuktan sonra, atına binip biraz çadırlardan uzaklaştı ve yüksek sesle Ömer-i Sa'd'ın ordusundaki kimselere hitaben şöyle buyurdu: "Ey insanlar! Sözümü dinleyin, üzerime düşen, sizlere öğüt ve nasihat etmek vazifesini yapmadıkça ve bu bölgeye gelmemin sebebini anlatmadıkça benimle savaş hususunda acele etmeyin.
Eğer dediğimi kabul edip, sözümü tasdik eder de bana karşı insaflı davranırsanız, saadet yolunu bulur, artık benimle savaşmaya hiç bir deliliniz olmaz. (Eğer böyle yapmazsanız) daha sonra yaptığınız işin gam ve üzüntünüze sebeb olmaması için ortaklarınızı bir araya toplayın, düşünüp taşının, hakkımda aldığınız kararı uygulayın bana göz açtırmayın. Şüphesiz benim yardımcım Kur'ân'ı indiren Allah'tır, salih kulların yardımcısı da O'dur." (37)
"Sibt b. Cevzî" "Tezkiret'ül-Havas" kitabında şöyle diyor: "Hüseyn b. Ali (a.s), Kûfe halkının kendisini öldürmeye ısrar ettiklerini görünce bir Kur'ân aldı ve onu açıp başının üzerine koydu ve düşmanın ordusu karşısında onlara şöyle hitap etti: "(Ey insanlar!) Benimle sizin aranızda Allah'ın kitabı ve ceddim Resulullah (s.a.a) hakem olsun. Ey insanlar! Ne suçtan dolayı kanımın dökülmesini helal biliyorsunuz? Acaba ben Peygamberinizin kızının oğlu değil miyim? Acaba ceddim Resulullah'ın benim ve kardeşim hakkındaki: "Bunlar cennet gençlerinin efendileridir." şeklindeki sözünü duymamış mısınız? Eğer sözümü tasdik etmiyorsanız Cabir, Zeyd b. Ekrem ve Ebu Said-i Hudriden sorunuz. Acaba Cafer-i Tayyar amcam değil midir?"
Bu sözlere karşı Yezid'in ordusundan Şimr'den başka hiç kimse cevap vermedi; o da: "Şimdi cehennem'e gireceksin" dedi. Hz. Hüseyn (a.s) cevaben şöyle buyurdu: "Allah-u Ekber! Ceddim haber vermiş ki; "Ben uykuda bir köpeğin Ehl-i Beyt'imin kanını yaladığını gördüm" Sanıyorum o köpek sensin."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Sözlerine Ara Vermesi
Tarih kitablarının naklettiğine göre, İmam (a.s)'ın sözü buraya ulaştığında ordugahından kendisini dinleyen bazı kadın ve kızların ağlama sesleri yükseldi. İmam (a.s) konuşmasına ara verip kardeşi Abbas'ı ve oğlu Ali Ekber'i onları susturmakla görevlendirdi ve "Onlar ileride daha çok ağlayacaklar" dedi.
Kadın ve çocuklar sustuklarında İmam (a.s) tekrar sözlerine devam edip Allah'a hamd-u sena ettikten sonra şöyle bir hutbe irad etti:
"Ey Allah'ın kulları! Allah'dan korkun, dünyaya karşı (aldanmamak için) ihtiyatli davranın. Eğer bütün dünya bir kişiye kalacak veya bir kişi orada daimi kalacak olsaydı, Peygamberler baki kalmaya daha lâyık, rızayetleri celbedilmeye daha evla ve böyle bir hükme daha uygun olurlardı. Ama Allah-u Teâla dünyayı fani olmak için yaratmıştır. Yenileri eskilir, nimetleri zail olur, sevinci ise kararır (gam ve üzüntüye dönüşür.) Dünya engebeli bir menzil ve muvakkat bir evdir. Öyleyse ahiretiniz için azık toplayın; en güzel azık ise takvadır. Allah'dan sakının tâ ki kurtuluşa eresiniz.
Ey insanlar! Allah-u Teâla dünyayı, ehlini halden hale sokan fena ve zeval yurdu kıldı. Aldanan kimse dünyaya aldanan, bedbaht da ona meftun olan kimsedir. O halde sakın bu dünya sizi aldatmasın. Sizin bir iş üzere toplandığınızı görüyorum. Bu işde Allah'ı gazaplandırdığınız için Allah da rahmet yüzünü sizden çevirdi ve size azabını gerekli kıldı. Rabbimiz ne güzel bir Rab'dir, siz ise ne kötü kullarsınız. Allah'ın emrine uymaya ikrar ettiniz ve elçisi olan Hz. Muhammed'e (s.a.a) iman getirdiniz. Ama daha sonra torunlarını ve Ehl-i Beyt'ini öldürmek için saldırıya geçtiniz. Şeytan sizi sarıp-kuşatmıştır; böylelikle de size yüce Allah'ın zikrini unutturmuştur. Allah sizi ve dileğinizi helak etsin. Biz Allah'danız ve şüphesiz O'na dönücüleriz."
Hz. Hüseyn (a.s), daha sonra kendini tanıtma yoluyla onlara nasihat ve öğüt vermek için şöyle buyuruyor:
"Ey insanlar! Soyumu söyleyin ben kimim. Bakın görün beni öldürmeniz, hürmetimi gözetmemeniz sizin için câiz midir? Ben, Peygamberinizin kızının oğlu değil miyim? Ben, Peygamber'inizin vasisi ve amcasının oğlunun oğlu değil miyim? Ben, herkesten önce Allah'a iman eden ve Peygamber'in (s.a.a) risaletini tasdik eden kimsenin oğlu değil miyim? Seyyid-üş Şüheda olan Hamza, babamın amcası değil midir? Cafer-i Teyyar, amcam değil midir? Peygamber'in (s.a.a) benim ve kardeşim hakkındaki: "Bu ikisi, cennet gençlerinin efendileridir." sözünü duymamış mısınız?
Eğer sözümü tasdik ederseniz, bu söylediğim sözler birer gerçektir. Allah'a and olsun ki, Allah-u Teâla'nın yalancıya gazap ettiğini ve uydurduğu sözün zararını kendisine çevirdiğini bildiğim günden beri yalan söylememişimdir. Eğer beni tekzip ederseniz, halihazırda müslümanların arasında Peygamber'in (s.a.a) ashabından olan kimseler mevcuttur; bunu onlardan soracak olursanız size söylerler. Bunu Cabir ibni Abdullah'i-Ensarî, Eba Said'i Hudrî, Sehl ibn-i Sa'd-is Saidî, Zeyd ibn-i Erkam ve Enes ibn-i Malikten sorun öğrenin. Şüphesiz onların hepsi, Resulullah'ın (s.a.a) benim ve kardeşim (Hasan) hakkındaki buyurduğu sözü duymuşlardır. Bu sözler, sizi kanımı dökmekten alı koymuyor mu?" (38)
Şimr b. Zilcuşen'in Hz. Hüseyn (a.s)'ın Sözünü Kesmek İstemesi
Bu arada Yezid ordusunun komutanlarından biri olan Şimr ibn-i Zilcuşen, İmam Hüseyn (a.s)'ın bu sözlerinin orduya etki edip onları savaştan vazgeçireceğinden korktuğu için Hz. Hüseyin (a.s)'ın sözünü keserek yüksek bir sesle şöyle dedi: "O (Hz. Hüseyn) Allah'a kalbiyle değil de diliyle ibadet ediyor (o dalalettedir), ne söylediğini bilmiyor."
Habib ibn-i Muzahir de Hz. Hüseyn (a.s)'ın ordusu adına ona şöyle cevap verdi: "Hayır, Allah'a diliyle ibadet eden ve tam bir dalalet içerisinde olan sensin. Sen, O'nun sözlerini anlayamazsın. Çünkü Allah senin kalbini mühürlemiştir."
Hz. Hüseyn (a.s) daha sonra sözlerine şöyle devam etti:
"Ben ve kardeşim hakkında Peygamber'in (s.a.a) buyurduğu sözünde şüpheniz var ise benim, Peygamber'inizin kızının oğlu olduğumda da mı şüphe ediyorsunuz? Allah'a andolsun ki doğu ve batı arasında (bütün dünyada) sizin ve sizin dışınızda Resulullah'ın benden başka bir torunu yoktur. Yazıklar olsun size! Acaba öldürdüğüm bir kimse veya zayi ettiğim bir mal veyahut (size vurduğum) bir yara karşılığında mı beni cezalandırmak istiyorsunuz?"
Hz. Hüseyn (a.s)'ın sözü buraya ulaştığında Kûfe ordusu tam bir sükut içerisinde idi, onlardan hiçbir aksülamel müşahede edilmiyordu; derken İmam (a.s) kendisini davet eden ve Ömer-i Sa'd'ın ordusu içerisinde olan Kûfe'nin ünlü kişilerinden bir kaç tanesine hitaben şöyle buyurdu:
"Ey Şebes ibn-i Rib'î! Ey Haccar ibn-i Ebcer! Ey Kays ibn-i Eş'âs! Ve ey Yezid ibn-i Haris! "Meyvalarımız yetişmiş, çevremiz (bağ ve bahçelerimiz) yeşermiş ve senin için techiz edilmiş bir orduya doğru geliyorsun." diye bana mektup yazmadınız mı?"
Bu kişilerin, İmam (a.s)'ın sözleri karşısında: "Biz böyle bir mektup yazmadık." diye inkar etmekten başka bir cevapları yoktu.
Burada Kays ibn-i Eş'âs, yüksek bir sesle şöyle dedi: "Ey Hüseyn! Niçin Yezid'e bi'at etmiyorsun? Bi'at ettiğin takdirde sana karşı, gönlünün istediği şekilde davranılacak ve sana en ufak zarar bile dokunmayacaktır."
İmam Hüseyn (a.s) ona cevaben şöyle buyurdu:
"Hayır, Allah'a andolsun ki, ben onlara zillet elini vermeyeceğim ve köleler gibi de onların önünden kaçmayacağım." (39)
Daha sonra İmam Hüseyn (a.s), Hz. Musa'nın, Firavun'un inadı karşısındaki sözünü nakleden ayeti kıraat etti: "(Ey Allah'ın kulları!) Şüphe yok ki ben sözümü yabana atmanızdan (beni taşlayıp öldürmenizden) Rabbime ve Rabbinize sığınıyorum. Gerçekten ben, hesap gününe iman etmeyen her mütekebbirden, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah'a sığınıyorum."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın Aşura Günündeki İkinci Konuşması
Harezmî diyor ki Hz. Hüseyn (a.s)'ın Aşura günü Kerbela sahrasındaki ikinci konuşması şöyleydi: Her iki ordu kamilen hazırlandıktan, Ömer-i Sa'd'ın bayrakları yükseldikten, davul ve borazan sesleri duyulduktan ve Hz. Hüseyn (a.s)'ın çadırları düşman ordusu tarafından bir yüzük kaşı gibi araya alındıktan sonra İmam Hüseyn (a.s) ordusundan dışarı çıkıp düşmanın safları karşısında yer aldı ve onların susmalarını ve sözünü dinlemelerini istedi. Ama onlar gürültü-patırtı ediyor, bağırıp- çağırıyorlardı; derken İmam Hüseyn (a.s) onları şu sözlerle susmaya ve sükût etmeye davet etti:
"Yazıklar olsun size! Niçin susup da sözlerimi dinlemiyorsunuz? Halbuki ben sizi doğru yola çağırıyorum. Kim bana uyarsa doğru yolu bulanlardan olur, bana isyan eden de helak olanlardan olur. Hepiniz emrime muhalefet ediyor ve sözümü dinlemiyorsunuz. Evet hediyeleriniz haramdan geldiği ve karınlarınız da o haramlardan dolduğu için Allah kalblerinizi mühürlemiştir. Yazıklar olsun size! Susmak ve dinlemek nedir bilmiyor musunuz?"
Hz. Hüseyn (a.s)'ın sözü buraya ulaşınca Ömer-i Sa'd'ın ordusu, "Niçin susupta Hazretin sözlerini dinlemiyoruz" diye birbirlerini kınadılar. Sükût düşmanın ordusuna hakim olduğunda İmam Hüseyn (a.s), sözlerinin devamında şöyle buyurdu:
"Ey cemaat! Yazıklar olsun size. Hayranlık içerisinde olduğunuz bir halde, iştiyakla bizi yardımınıza çağırdığınızda kabul edip süratle imdadınıza koştuk. (Ama siz) aleyhimize kılıç çektiniz, ortak düşmanımızın çıkardığı fitne ateşini aleyhimize tutuşturdunuz. Dostlarınızın aleyhine toplanıp, aranızda hiçbir adaleti yaymayan (yararınıza bir adım bile atmayan) ve kendilerinden dünya malından size ulaştıracakları haram bir lokmadan ve göz diktiğiniz alçak bir yaşayıştan başka hiç bir şey ummadığınız düşmanlarınıza destek oldunuz. Birazcık yavaş olun (düşünün). Yazıklar olsun size! Bizden hiç bir şey vaki olmaksızın ve hiçbir hatalı görüş görülmeksizin horlanıp bizi terkettiniz. Kılıçlar kınında, kalbler huzur içerisinde ve reyler sağlam olduğunda, çekirge gibi süratle bize yöneldiniz ve sinekler gibi (etin üzerine konarcasına) başımıza üşüştünüz. Yüzünüz kara olsun! Şüphesiz sizler ümmetin azgını, hiziblerin en sapmışı, şeytan'ın balgamı, günahkârlar topluluğu olan ve Kur'ân'ı arkalarına atan kimselersiniz. (Yine siz) kitabı tahrif eden, sünneti söndüren, Peygamber'in evladlarını öldüren, vasilerin neslini kesen, zinazadeleri nesebe ilhak eden, müminleri inciten ve Kur'ân'ı parçalayan alaycı önderlerin imdadına koşan kimselersiniz."
Hz. Hüseyn (a.s) sözlerinin devamında şöyle buyurdu:
"Sizler şimdi, İbn-i Harb'a (Muaviye oğlu Yezid'e) ve onlara uyanlara itimad edip bize yardımda bulunmuyorsunuz. Evet, Allah'a and olsun ki yardım etmemek (ve hilekârlık) sizin en bariz sıfatlarınızdandır. Ki damar ve kökleriniz onun üzerine boy salmış, dal ve gövdeniz onu miras edinmiş, gönülleriniz (bu kınanmış adet) üzere rüşd etmiştir, göğüsleriniz onunla örtülmüştür. Siz bağ bekçisinin boğazında kalan veya gasıb bir kimsenin tatlı bir lokması olan habis bir meyve gibisiniz. Bilin ki zinazade oğlu zinazade (Ubeydullah ibn-i Ziyad) bizi iki şey: "Kılıç ve zillet" arasında seçenekli bırakmıştır; zillet ise bizden uzaktır. Ne Allah, ne Peygamber'i, ve ne de müminler bunu kabul ederler, ve ne de pâk ve tahir olan etekler (anneler) ve izzet-i nefsi olan kimseler alçak kimselerin itaatını kerim kişilerin şehadetine tercih etmeyi reva görürler. Bilin ki ben hücceti tamamladım ve size olan inzar görevimi yerine getirdim. Ben aile fertlerimin azalmasına ve yardımcıların da yardım etmemesine rağmen hedefime doğru yürümekte devam edeceğim."
Bu sırada İmam (a.s) şu şiiri okudu:
"Eğer düşmanı yenersek, zaten önceden de yeniktiler.
Ama eğer (zahirde) yenilirsek, yine gerçekte yenilmiş biz değiliz.
Biz korkaklık nedir bilmeyiz,
Başımıza bir takım olaylar gelmiş, devlet başkalarının eline geçmiştir o kadar.
Bizi alaya almak istiyenlere de ki, kendinize gelin.
(Çünkü) bizim uğradığımız şeye onlar da uğrayacakdır.
Ölüm, devesini birisinin kapısından kaldırdığında
Şüphesiz diğerlerinin kapısına yatıracaktır."
Hz. Hüseyn (a.s), daha sonra sözünün devamında şöyle buyurdu:
"Bilin Allah'a andolsun ki, bu savaştan sonra siz ancak süvarinin bineğe bindiği bir süre miktarınca eğlenip durursunuz (arzularınıza ulaşırsınız); tâ ki olaylar, bir değirmenin döndüğü gibi sizi döndürür ve bir eksenin sarsıntısı gibi sizi sarsıp muztarib eder. İşte bu, babam Ali'nin cedim Resulullah'dan naklettiği bir vasiyyettir."
Daha sonra İmam Hüseyn (a.s) ellerini göğe kaldırıp Ömer b. Sa'd'ın ordusuna şöyle beddua etti:
"Allah'ım, onlara yağmur yağdırma ve onlara, Yusuf'un yılları gibi (zor ve kurak) yıllar yaşat ve onlara, Sakifli genci musallat kıl ki zillet kabıyla onları doyursun (onlara kan kustursun) ve onlardan hiçbirisini cezasız bırakmasın. Katledenlerini katletsin, vuranlarını ise vursun; böylece onlardan Ehl-i beytimin ve şialarımın intikamını alsın. Zira onlar bizi tekzip ettiler, (düşmanlar karşısında) bize yardımda bulunmadılar. Ey Allah'ım! Sen bizim Rabb'imizsin, sana tevekkül ederiz. Şüphesiz ki dönüşümüz sanadır." (40)
Hz. Hüseyn'in (a.s) Savaş Başladığında Ashabına Hitaben Buyurduğu Söz
Hz. Hüseyn (a.s) umuma konuşma yaptıktan ve Ömer ibn-i Sa'd'la konuşup kendi ordusuna döndükten sonra, Ömer ibn-i Sa'd ordusundan dışarı çıkıp İmam Hüseyn (a.s)'ın çadırlarına doğru bir ok attı ve ordusuna şöyle hitap etti: "Emir İbn-i Ziyad'ın yanında, Hüseyn ibn-i Ali'nin çadırlarına oku ilk atanın ben olduğuma dair tanıklıkta bulunun."
Kûfe halkı, bu sahneyi görür görmez, Hz. Hüseyn (a.s)'ın çadırlarını ok yağmuruna tuttular. Düşman tarafından atılan bu oklar yağmur gibi Hz. Hüseyn (a.s) ve ashabının çadırlarına yağmaya başladı. Ashabdan bedenine ok isabet etmemiş çok az kimsenin kaldığı naklediliyor.
İşte bu esnada İmam Hüseyn (a.s) yaranlarına şöyle buyurdu:
"Ey yüce insanlar! Kendisinden kurtulması mümkün olmayan ölüme hazırlanın şüphesiz ki bu oklar, onların sizlere gönderdikleri ölüm elçileridir. Allah'a and olsun ki siz insanlarla cennet ve cehennem arasında ancak ölüm (küprüsü) vardır; bu köprü sizleri cennet'e onları ise cehenneme götürür." (41)
"Lühuf kitabının naklettiğine göre bu hengamede İmam (a.s)'ın ashabı genel bir saldırıya geçtiler. Böylece hak ve batıl ordusu arasında şiddetli bir savaş vuku buldu. Bu saldırı sona erip, toz toprak çöktüğünde İmam (a.s)'ın ashabından 50 kişinin şehid düştüğü görüldü."
Hz. Hüseyn (a.s), yaranlarının hayatlarının en son anlarında onları, seçtikleri şahadet ve fedakârlık yolunda teşvik ediyordu. Vedalaşma vakti veya katligahda ve onların kana boyanmış yarım canlı bedenlerinin yanında hazır olup gönül okşayıcı sözlerle onlara moral veriyordu. O zor şartlarda Hz. Hüseyn (a.s)'ın her söz ve davranışı bu şahısların gönüllerine çok te'sir ediyordu, ve tasavvuru mümkün olmayacak kadar ashabını manevi yönden güçlendiriyordu. Bu makalenin hacminin büyümemesi için onları nakletmekten vazgeçtik. Kerbela vakıasını daha ayrıntılı bir şekilde okumak isteyen muhterem okuyucular bu mevzuda yazılan kitaplara müracaat edebilirler.
Vedalaşma Vakti
Hz. Hüseyn (a.s)'ın son vedalaşması, kendisi, ailesi ve İmam Seccad (a.s) için Aşura gününün en zor anlarından ve en şiddetli dakikalarındandı. Çünkü Peygamber'in torunları görüyorlardı ki, şimdi bütün yiğitlerin şahadetinden sonra yegane sığınak ve önderleri olan Hz. Hüseyn (a.s) da artık dönüşü olmayan ayrılık için hazırlanıyor... Ondan sonra bu çölde ne yapsınlar, bu gurbette ve kimsesizlikte kimden yardım umsunlar. Düşmanın saldırısına karşı savunma gücü olmayan Peygamber'in Ehl-i Beyt'inin hanımları ve çocuklar kendilerini nasıl savunsunlar ve kime başvursunlar?... Diğer taraftan da şefkatli, merhametli ve gayret ve cesaret mazharı olan Hz. Hüseyn (a.s), aile fertlerinin ağlama seslerinin yükseldiğini duyuyordu. Savunmasız kalan çocukların, kızların bir güven, bir barınak aradıklarını veya susamışlık neticesinde ıstırap içerisinde kıvrandıklarını görüyordu.
Bu yürek yakıcı acı sahneyi gören Hz. Hüseyn (a.s) son olarak ailesiyle vedalaşmaya gittiğinde onları sabra ve uzur (bedenin her tarafını kaplayan bir çeşit örtü) örtmeye davet edip şöyle buyurdu:
"Zor ve gamlı günler için hazırlanın ve bilin ki Allah-u Teâla, sizi yakın bir zamanda düşmanların şerrinden kurtaracaktır, akibetinizi hayıra dönüştürecektir, düşmanınızı azablara düçar kılacaktır. Bu zorluk ve musibetlere karşılık da size çeşitli nimet ve kerametler bağışlayacaktır. Öyleyse şikayet etmeyin ve değerinizi düşürecek şeyler ağzınıza almayın." (42)
Kerbela Katligahından Evrensel Mesaj
Harezmî diyor ki: Hz. Hüseyn (a.s), aralıksız düşmana saldırıp şiddetle savaşıyordu, her saldırısında düşmandan bazılarını yere seriyordu. Bu esnada aniden düşman ona ruhî bir darbe vurup onu mağlup etmeye karar verdi ve bu maksatla İmam'la çadırların arasına girerek hamleyi çadırlara doğru yöneltti.
Bu esnada Hz. Hüseyn (a.s) yüksek bir sesle şöyle feryad etti:
"Ey Ebu Süfyan ailesine uyanlar! Eğer dininiz yok, kıyamet gününden de korkmuyorsanız, hiç olmazsa en azından dünyanızda hür kişiler olun. Eğer arap olduğunuzu iddia ediyorsanız (nitekim de böyle düşünüyorsunuz) hasebinize dönün ve insanlık şerefinizi koruyun."(43)
Şimr cevaben; "Ya Hüseyn! Ne söylüyorsun?" dedi. İmam (a.s) ona cevabında şöyle buyurdu:
"Ben sizinle, siz de benimle savaşıyorsunuz, bu kadınların bir suçu yoktur. Ben hayatta olduğum müddetçe yağmacılarınızı ehl-i beytime saldırmaktan alı koyun."
Şimr; "Ey Fatıma'nın oğlu! Bu isteğini kabul ediyoruz." dedi
Şimr daha sonra ordusuna şöyle seslendi: "Hüseyn'in haremine saldırmaktan sakının, saldırılarınızı O'nun kendisine yöneltin. Canıma andolsun ki O kerim bir rakibdir."
Hz. Hüseyn (a.s)'ın bu sözü, gerçi zahirde Aşura günü namertçe çadırlarına saldırıya geçen Kûfe halkına hitaben irad edilen bir hitabedir. Ama hakikatte, Kerbela katligahından her asırda bütün insanlara söylenilen umumi ve evrensel bir mesajdır.
İnsan, ilahi kanun ve semavî düsturlara bağlı olmasa bile en azından kendi hürrüyetini, yiğitliğini korumalı ve insanlar arasında geçerli olan kanun-kurallara uymalıdır.
Hz. Hüseyn (a.s)'ın En Son Münacatı
Misbah'ül Müteheccid ve İkbal kitablarının naklettiğine göre İmam Hüseyn (a.s), hayatının en son anlarında gözlerini açıp göğe doğru baktı ve son olarak alemlerin Rabb'iyle şöyle münacatta bulundu:
"Ey kendisinden başka ilah olmayan Allah! Senin kaza ve kaderinin karşısında sabrediyorum. Ey imdad dileyenlerin imdadcısı! Benim senden başka bir Rabb'im, bir ma'budum yoktur. Senin hükmüne ve takdirine sabrediyorum. Ey yardımcısı olmayan! Ey daimi olup sonu olmayan! Ey ölüleri dirilten! Ey herkese ameliyle kaşılık veren Allah! Benimle bunların (Kûfe halkının) arasında sen hükmet. Zira sen hükmedenlerin en hayırlısısın."
İmam Hüseyn (a.s) daha sonra yüzünü toprağa koyarak şöyle dedi:
"Allah'ın adıyla, Allah'ı anarak, Allah'ın yolunda ve Resulullah'ın dini üzere (dünyadan ayrılıyorum.)"
Dipnotlar:
1- Bu mevzu "el-Gadir" kitabının 10. cildinde geniş bir şekilde nakledilmiştir.
2- "Zerka" kendi zamanının adı kötüye çıkan kadınlarından olan Mervan'ın büyük annesidir.
3- Maktel-i Harezmî, c.1, s.186. Maktel-i Avalim, s.54.
4- Maktel-i Harezmî, c.1, s.186.
5- Lühuf, s.23.
6- Maktel-i Avalim, s.54. Harezmî, c.1, s.188.
7- Maktel-i Harezmî, c.1, s.188, Maktel-i Avalim, s.54.
8- Maktel-i Harezmî, c.1, s.190
9- Kur'ân-ı Kerim'de diğer Peygamberler gibi zühd ve takvasından söz edilen Hz. Yahya, Milad'ın 28. yılında, zamanının padişahının iffetsiz kızı "Salume"nin vesvesesiyle feci bir şekilde katledildi.
10- Lühuf, s.26, Musir-ül Ahzan, s.20.
11- Taberi, c.7, s.240.
12- Taberi, c.7, s.235. Kamil-i İbn-i Esir, c.3, s.267. İrşad, s.20. Maktel-i Harezmî, c.1, s.195 ve 196.
13- Lühuf, s.53. Musir'ül-Ahzan, s.21.
14- Ensab'ül-Eşraf, c.3, s.162. Taberi, c.7, s.275. Kamil-i İbn-i Esir, c.4, s.39.
15- Ensab'ül-Eşraf, c.3, s.164. Taberi, c.7, s.287. Kamil-i İbn-i Esir, c.3, s.276. İrşad-ı Mufid, s.218. Harezmî, c.1, s.223.
16- Ensab'ül-Eşraf, c.3, s.167. Taberi, c.7, s.289. el-Bidaye ve'n-Nihaye, c.8, s.168.
17- Maktel-i Harezmî, c.1, s.225.
18- Ensab'ül-Eşraf, c.3, s.168. Taberî, c.7, s.293. Kamil-i İbn-i Esir, c.3, s.278. Lühuf, s.41. A'lam'ün-Nübela, c.3 s.208.
18- Şura süresi, ayet: 7.
19- İbn-i Asakir, s.164. Maktel-i Harezmî, c.1 s. 223. Menakıb, c.4, s.95.
20- Taberi, c.7, s.294. İrşad-ı Mufid, s.223.
21- Kamil'üz-Ziyarat, s.75. Tarih-i Taberi, c.7 s.294.
22- Taberi, c.7, s.297. Kamil-i İbn-i Esir, c.3, s.280. Maktel-i Harezmî, s.231. İrşad-ı Mufid, s.224.
23- Taberi, c.7, s.297. Kamil-i İbn-i Esir, c.3, s.280. Harezmî, c.1, s.234. Ensab'ül-Eşraf, c.3, s171.
24- Harezmî, c.1, s.226. Lühuf, s.62. Musîr-ül Ahzan-ı İbn-i Nûma, s.46.
25- Ensab-ül Eşraf, c.3, s.172.
26- Taberi, c.7, s.304.
27- Ensab'ül -Eşraf, c.3, s.185, Taberi, c.7, s.306.
28- Taberi, c.7, s.308. Kamil, c.3, s.282. Harezmî, c.1, s.234.
29- Nur'üs-Sakaleyn, c.4, s.221. Bihar'ül-Envar, c.10, s.188.
30- Tühaf'ül-Ukul, s.174. Taberi, c.7, s.300. Maktel-i Harezmî, c.2, s.5. Lühuf, s.69.
31- Maktel-i Harezmî, c.1, s.245.
32- Ensab-ül Eşraf, c.3, s.185. Taberi, c.7, s.319. Kamil, c.3, s.285. İrşad, s.240.
33- Bu söz "Nefes'ül-Mehmum" kitabından nakledilmiştir.
34- Kamil-üz Ziyarat, s.37.
35- Belağet'ül-Hüseyn, s.190.
36- Taberi, c.7, s.327. İbn-i Asakir, s.211. Kamil, c.3, s.287. İrşad-ı Mufid, s.233.
37- Taberi, c.7, s.328. Kamil, c.3, s.287. İrşad-ı Mufid, s.234. Maktel-i Harezmî, c.1, s.253.
38- Maktel-i Harezmî, c.1, s.253.
39- Ensab-ül Eşraf, c.3, s.188.
40- Bu hutbe az bir farkla Tühaf'ül-Ukul, s.171 de, Maktel-i Harezmî, c.2, s.7-8 de, Lühuf, Maktel-i Avalim ve Tezkiret-ül Havas kitablarında nakledilmiştir. Fakat biz Maktel-i Harezmi'den naklettik.
41- Lühuf, 89. Maktel-i Harezmî, c.2, s.9.
42- Maktel-i Mukarrem, s.337.
43- Maktel-i Harezmî, c.2, s.33.
