Neden Kur’an surelerinin başında dünyadaki muteber diğer metinlerin başında yer alan konu özeti bulunmamaktadır?

2014/02/24
Soru
Dünyadaki muteber tüm metinler bir konu hakkında bilgi vermek istediklerinde, ilk önce bir özet sunmakta ve onun vesilesi ile okuyucuyu konunun aslından haberdar etmekte ve ardından konu hakkında detaylı bir açıklama yapmaktadırlar. Bu husus Kur’an sureleri hakkında da geçerli midir veya her suredeki konular dağınık ve birbiri ile az bir irtibata mı sahiptir? (Elbette söz konusu olan küçük ve büyük değil orta boylu surelerdir.)

Bir metnin itibarını onun başında yer alan bir özetle ölçmemek gerekir. Elbette büyük ölçekli bilimsel bazı araştırmalarda bu yöntem uygun görülebilir, ama şimdi dahi birçok muteber ansiklopedi böyle bir yöntemden istifade etmemektedir ve bu onların itibarını zedelememektedir. Kur’an da Müslümanların en önemli dinsel ansiklopedisidir. Kur’an belirli bir hedef doğrultusunda değişik meselelere değinir ve birçok yerde bu yöntemden istifade etmez; çünkü böyle bir özet sunmak suredeki mevcut öğretileri daha iyi derk etmede pek fazla bir etkide bulunmamaktadır. 

Ayrıntılı Cevap


 Cevabın başlangıcında belirtmeliyiz ki her ne kadar bugün ağır hacimde büyük ölçekle hazırlanan cüzi meselelerdeki araştırma yöntemleri sizin sorunuzda belirttiğiniz türden olsa da ve bilimsel çoğu tez ve risaleler bu yöntemle yazılsa da bu konudan genel bir netice alınamaz ve dünyadaki muteber her metnin zorunlu olarak bu yöntemle yazılması gerektiği ve aksi takdirde itibar taşımayacağı söylenemez. Böyle metinlerin itibarsız olması durumunda bu tür yöntemi kullanmayan çoğu eski bilginin kitap ve araştırmalarının ve genel konulara değinen ve özet yazmayı gerekli görmeyen kitapların referans gösterilemeyeceğini ve muteber olmayacağını kabul etmemiz gerekir. Kesinlikle siz böyle bir hususu kabullenmeyeceksiniz. Bu esas uyarınca, bir metnin itibarını sadece onun başında yer alan bir özete bağlamak mümkün değildir ve esasen metinleri sunarken böyle bir özetleme yöntemini kullanmak sadece birçok yorum ve tekrara sahip olan ve birçok referansla birlikte birçok detayı içeren çalışmalara özgüdür. Doğal olarak böyle bir yazıyı okuyan şahıs eğer başlangıçta yazarın kendi çalışmasından maksadını ve araştırmasının özetini bilirse, onu daha rahat bir şekilde analiz ve tahlil edebilir. Ama bazı durumlarda metnin başında bir özet sunmanın genel idrake hiçbir etkisi bulunmaz ve böyle bir özetin varlığı metni muteber kılmamakla birlikte bir ek olarak algılanır ve okuyucunun vaktini almaktan başka bir fayda sağlamaz. Bu esas uyarınca değişik konuları işleyen ansiklopedilerde her bölümün başında özet sunulmamıştır, ama bununla birlikte onlarda yer alan konular muteber sayılmaktadır. Bu anlamda Kur’an-ı Kerim surelerinin bir ansiklopedi gibi belirli bir hedefi izleyip değişik konuları içerdiğini bilmeliyiz. Çoğu yerde surenin başında bir özetin verilmesi ayetleri daha iyi anlamak için hiçbir yardımda bulunmamaktadır. Elbette özet verilmesinin okuyucunun Rabbin hedefini idrak etmesinde bir yardımda bulunabileceği yerlerde bu tür özetler verilmiştir. Örneğin ilahi peygamber Hz Yusuf (a.s) ve kardeşinin maceralarını açıklayan Yusuf suresinin başlarında özet bir şekilde bu olaylardan Rabbin kudretinden birçok işaretin yer aldığı belirtilmiştir.[1] Bu şekilde Allah’ın nispeten detaylı olan bu vakıayı açıklamasının temel hedefi belirtilmiş ve bu surenin salt bir hikâye aktarma kasti gütmediği bildirilmiştir. Ardından surenin sonuna dek bu ilahi işaretlere bir bir değinilmiştir.
-----------------
[1] Yusuf Suresi, 7. ayet: " لَقَدْ کانَ فی‏ یُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آیاتٌ لِلسَّائِلین‏".

Yeni Makale ve Video öğeleri

Yeni Kitaplar

  • El Mizan Tefsiri c.2

    el-Mîzan gibi çok yönlü bir tefsiri okumanın Kur'ân-ı Kerim'in anlaşılması ve ta ...
  • Ahlak

    Hiç şüphesiz ahlak ilminin değeri, üstünlüğü ve önemi; basiretli ve ince dü ...